Τρελός από έρωτα

Ως κοινωνία θεωρούμε την τρέλα ως ένα δεικτη γνησιότητας και βάθους της αγάπης. Δεν περιμένουμε ότι η αγάπη θα είναι λογική- την θέλουμε απογειωτική, απρόβλεπτη και καταλυτική. Οι Αρχαίοι Έλληνες, μάλιστα, χρησιμοποιούσαν τον όρο «Θεία μανία» για να περιγράψουν την αιφνίδια κατάργηση της λογικής που χαρακτηρίζει τον έρωτα. Και βέβαια, η αγάπη αυτή έχει και μια μελαγχολική διάσταση, ακόμα κι όταν το αντικείμενο του πόθου μας ανταποκρίνεται. Και κάτι μέσα μας καίγεται- εξ ου και ο Ελληνοπρεπέστατος όρος καψούρα. Γιατί όμως ο έρωτας βιώνεται ως τέτοια παραφορά;

Η απάντηση, υποστηρίζουν οι εξελικτικοί ψυχολόγοι, ενδεχομένως να βρίσκεται στον Δαρβίνο. Χρειάζεται ένα παράφορο συναίσθημα που θα ανατρέψει την παιδική εστίασή στον εαυτό μας, θα μας σπρώξει στον γάμο και την αναπαραγωγή, επιτρέποντάς μας να γίνουμε γονείς και έτσι να διαιωνίσουμε το είδος. Σε θεωρητικό επίπεδο λοιπόν, ο παράφορος έρωτας μας δίνει τη… φορα που χρειάζεται για ένα τέτοιο άλμα. Άλλωστε, μέχρι να ξεθυμάνει ο παράφορος έρωτας, θα έχουμε αρκετές ευκαιρίες να διαιωνίσουμε το είδος- και κάποιες από αυτές θα τελεσφορήσουν. 

Online Φαρμακείο – Super προσφορές σε προϊόντα αδυνατίσματος,καλλυντικά,βιταμίνες & βρεφικά είδη

Ο έρωτας είναι το όχημα που θα εκτρέψει το ένστικτο της επιβίωσης από το άτομό μας στο ανθρώπινο είδος.

Ο παθιασμένος έρωτας μοιάζει κατά έναν περίεργο τρόπο με την τοξικομανία. Στον παθιασμένο έρωτα, η ζωή μας κατακυριεύεται από το πρόσωπο που αγαπάμε. Όταν κανείς ερωτευθεί, αισθάνεται μια τεράστια επιθυμία να βρίσκεται δίπλα στο αντικείμενο του πόθου του. Τότε νιώθει χαρά, πληρότητα, έκσταση – και ταυτόχρονα νιώθει μια σειρά από άλλα, πιο σκοτεινά συναισθήματα: ζήλια, ανασφάλεια, άγχος. Και αυτά όταν ο έρωτάς μας έχει βρει ανταπόκριση. Αν όχι, ο ψυχολογικός πόνος είναι ακόμα μεγαλύτερος- φτάνοντας ακόμα και στην απελπισία.

Για να αναδείξουμε την αντιστοιχία σε όλη της την μεγαλοπρέπεια, θα ξαναγράψουμε την προηγούμενη παράγραφο αλλάζοντας τα … «περί έρωτος» με τα …»περί τοξικομανίας»: Στην τοξικομανία, η ζωή μας κατακυριεύεται από την ουσία που χρησιμοποιούμε. Όταν κανείς εξαρτηθεί, αισθάνεται μια τεράστια επιθυμία να βρίσκεται συνέχεια υπό την επήρρεια της ουσίας. Τότε νιώθει χαρά, πληρότητα, έκσταση – και ταυτόχρονα νιώθει μια σειρά από άλλα, πιο σκοτεινά συναισθήματα: ζήλια, ανασφάλεια, άγχος. Και αυτά όταν έχουμε προμηθευτεί την ουσία μας. Αν όχι, ο ψυχολογικός πόνος είναι ακόμα μεγαλύτερος- φτάνοντας ακόμα και στην απελπισία (στερητικό σύνδρομο).

Θεωρία για τον παθιασμένο έρωτα

Η σύγχρονη ψυχιατρική διαμορφώνει μια θεωρία για τον παθιασμένο έρωτα: τον προσδιορίζει περαιτέρω ως μια μορφή εξάρτησης (εξαρτητικός έρωτας) και προσπαθεί να διαμορφώσει έγκυρα διαγνωστικά κριτήρια ώστε να τον κατατάξει στις εξαρτήσεις. Ο όρος εξαρτητική αγάπη αφορά σε άτομα που εμμονικά αναζητούν να επανακτήσουν την ευχάριστη για αυτούς κατάσταση που ζούσαν μέσα σε μια σχέση, η οποία πλέον έχει τελειώσει. Βέβαια, δεν μιλάμε για τις περιπτώσεις όπου θρηνούμε το τέλος μιας σχέσης. Το πένθος είναι μαι φυσιολογική διεργασία που θέλει χρόνο και κλάμα, αλλά κάποια στιγμή τελειώνει.

Εδώ έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους που αγαπούν μόνο έτσι, που κάθε καινούργια σχέση είναι «η πιο σημαντική»  και «για πάντα», καταλήγει όμως πάντα σε ένα μεγάλο δράμα και ο ερωτευμένος- εξαρτημένος δεν μπορεί να μαζέψει τα κομμάτια του και να προχωρήσει παραπέρα. Όταν, δε, τελικά μοιάζει να ξεκόλησε και προχωρά στην επόμενη σχέση, αναπαράγεται και πάλι το αέναο πρότυπο της «καψούρας».   

Στο www.cosmoteinsurance.gr, οι πελάτες μπορούν να συγκρίνουν τιμές και καλύψεις μέσα από μεγάλο εύρος ασφαλιστικών εταιριών

Σύνδρομο Ανεπαρκούς Ανταμοιβής

Βραζιλιάνοι ερευντές βρήκαν ότι η  εξαρτητική αγάπη συναντάται συχνότερα σε ανθρώπους με χαμηλή αυτοεκτίμηση, ανθρώπους που έχουν κρυμμένο μέσα τους έναν μεγάλο θυμό, σε ανθρώπους που έχουν στερηθεί τα συναισθήματα αγάπης, όπως και σε ανθρώπους που βιώνουν κάποια συναισθηματική δυσφορία.

Η επικρατέστερη θεωρία για την ερμηνεία του εξαρτητικού έρωτα είναι εκείνη του Συνδρόμου Ανεπαρκούς Ανταμοιβής. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος έχει το δικό του σύστημα ανταμοιβής: όταν κάνουμε κάτι που εξυπηρετεί την διαιώνιση του είδους, αυτό πρεπεί να μας δίνει μια ευχάριστη αίσθηση ώστε να θέλουμε να το ξανακάνουμε, αυξάνοντας έτσι τις πιθανότητες να διαωνιστεί το ανθρώπινο είδος. Αυτό το σύστημα ανταμοιβής εδράζεται σε συγκεκριμένα κέντρα του εγκεφάλου και μεσολαβείται από την γνωστή μας ντοπαμίνη, αλλά και τα «ενδογενή οπιοειδή» του εγκεφάλου μας, ουσίες που μοιάζουν χημικά με την ηρωίνη και έχουν παρόμοια φαρμακολογική δράση.

Η ίδια βιοχημική διέγερση του συστήματος ανταμοιβής του εγκεφάλου μας εκλύεται και από ουσίες και καταστάσεις όπως το αλκοόλ, η μαριχουάνα, η κοκαΐνη, η ηρωΐνη, ο τζόγος, το πορνό, το φαγητό, το σεξ και το ρίσκο. Φαίνεται πως ότι διεγείρει απευθείας το κέντρο της ανταμοιβής, είναι εν δυνάμει εξαρτησιογόνο. Και ο έρωτας; Μα, κυρίως ο έρωτας.

Ο άνθρωπος ευτυχώς δεν είναι πάντα δέσμιος των γονιδίων του

Από την άλλη, παρότι όλοι έχουμε παίξει το χαρτάκι μας, δεν γίναμε όλοι τζογαδόροι. Φαίνεται λοιπόν πως κάτι υπάρχει στην βιολογία, και τελικά στην ιδιοσυγκρασία μας,  που κάνει κάποιους από εμάς επιρρεπείς στην επαναλαμβανόμενη αναζήτηση δυνατών ερεθισμάτων. Μοιάζει σαν το σύστημα ανταμοιβής μας να μην λειτουργεί όσο καλά θα έπρεπε, με αποτέλεσμα να χρειαζόμαστε διαρκώς ένα έντονο ευφοριογόνο ερέθισμα για να είμαστε καλά. Η κατάσταση αυτή, γνωστή ως Σύνδρομο Ανεπαρκούς Ανταμοιβής, φαίνεται πια να ορίζεται ως επίσημη νοσολογική οντότητα, ενώ επιπλέον έχουν προσδιοριστεί συγκεκριμένα γονίδια που ευθύνονται για την συγκεκριμένη ιδιαίτερότητα

Υπάρχει θεραπεία; Βεβαίως! Ο άνθρωπος ευτυχώς δεν είναι πάντα δέσμιος των γονιδίων του. Η ψυχοθεραπεία έχει να προσφέρει πολλά σε κάθε περίπτωση εξάρτησης- ακόμα και στην εξάρτηση από τον έρωτα. Ο προσεκτικός αναγνώστης θα διέκρινε ήδη προνομοιακά πεδία δράσης της ψυχοθεραπείας του εξαρτητικού έρωτα τρεις μόλις παραγράφους πριν : επεξεργασία του μεγάλου θυμού, ενθάρρυνση του πένθους για την αγάπη που δεν μας έθρεψε αρκετά στην παιδική μας ηλικία και διευθέτηση τυχόν πηγών δυσφορίας στην καθημερινότητά μας.

Και μια τελευταία σημείωση: η καψούρα δεν είναι ιδεολογία- συναισθηματική αναπηρία είναι. Η ώριμη αγάπη μπορεί να είναι εξίσου συναρπαστική με την καψούρα και έχει ένα επιπλέον πλεονέκτημα: είναι ένα συναίσθημα που αφορά έναν πραγματικό άνθρωπο που έχουμε απέναντί μας και όχι ένα υποκατάστατο της δικής μας αδυναμίας να διαχειριστούμε τις πληγές μας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Brockman R. Aspects of Psychodynamic Neuropsychiatry IV: Love, Ripe Fruit, and Other Addictions.J Am Acad Psychoanal Dyn Psychiatry. 2011 Winter;39(4):737-47.

2.Sussman S, Reynaud M, Aubin HJ, Leventhal AM. Drug addiction, love, and the higher power.Eval Health Prof. 2011 Sep;34(3):362-70. Epub 2011 Mar 16.

3.Reynaud M, Karila L, Blecha L, Benyamina A. Is love passion an addictive disorder?Am J Drug Alcohol Abuse. 2010 Sep;36(5):261-7.

4. Fisher HE, Brown LL, Aron A, Strong G, Mashek D. Reward, addiction, and emotion regulation systems associated with rejection in love.J Neurophysiol. 2010 Jul;104(1):51-60. Epub 2010 May 5.

5. Sophia EC, Tavares H, Zilberman ML. [Pathological love: is it a new psychiatric disorder?].Rev Bras Psiquiatr. 2007 Mar;29(1):55-62.

6. Bing S.Junkie love.Fortune. 2004 Aug 23;150(4):140.

7. Comings DE, Blum K. Reward deficiency syndrome: genetic aspects of behavioral disorders.Prog Brain Res. 2000;126:325-41.

8. Nelson ES, Hill-Barlow D, Benedict JO. Addiction versus intimacy as related to sexual involvement in a relationship.J Sex Marital Ther. 1994 Spring;20(1):35-45.

9. Timmreck TC. Overcoming the loss of a love: preventing love addiction and promoting positive emotional health.Psychol Rep. 1990 Apr;66(2):515-28..