Επαναφορά του 13ου και 14ου Μισθού στο Δημόσιο: Τι Συζητήθηκε στο ΣΤΕ

Η επαναφορά του 13ου και 14ου μισθού (δώρων Χριστουγέννων, Πάσχα και επιδόματος θερινής αδείας) για τους δημοσίους υπαλλήλους τέθηκε υπό συζήτηση στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) στις 6 Ιουνίου 2025, σε μια πιλοτική δίκη με ευρύτερες επιπτώσεις για όλους τους μόνιμους υπαλλήλους του Δημοσίου.

Η απόφαση για τον 13ο και 14ο μισθό, που αναμένεται να εκδοθεί σύντομα, θα καθορίσει όχι μόνο τις αποδοχές εκατοντάδων χιλιάδων εργαζομένων αλλά και το δημοσιονομικό κόστος για το ελληνικό κράτος.

Βασικά Σημεία της Συζήτησης

Η υπόθεση, με πρόεδρο τον Μιχάλη Πικραμένο και εισηγητή τον Ιωάννη Μιχαλακόπουλο, προέκυψε από αγωγή υπαλλήλου του Υπουργείου Παιδείας, που ζητά την αναδρομική καταβολή των δώρων για τα έτη 2023 και 2024 και την επαναφορά τους, με την υποστήριξη της ΑΔΕΔΥ. Η δίκη έχει πιλοτικό χαρακτήρα, καθώς η απόφαση θα επηρεάσει το σύνολο των δημοσίων υπαλλήλων.

Επιχειρήματα των Προσφευγόντων

• ΑΔΕΔΥ και Δημόσιος Υπάλληλος: Η ΑΔΕΔΥ υποστηρίζει ότι η κατάργηση των δώρων το 2012 (ν. 4093/2012) βασίστηκε σε προσωρινές οικονομικές συνθήκες, οι οποίες πλέον δεν υφίστανται λόγω δημοσιονομικών πλεονασμάτων. Η μη επαναφορά τους παραβιάζει τη συνταγματική αρχή της ισότητας, καθώς οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα εξακολουθούν να λαμβάνουν τα επιδόματα αυτά.
• Ευρωπαϊκή Νομοθεσία: Οι προσφεύγοντες επικαλούνται τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ (άρθρο 31) και την Οδηγία 2022/2041 για επαρκείς κατώτατους μισθούς, υποστηρίζοντας ότι η μη επαναφορά παραβιάζει την υποχρέωση για αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης. Επισημαίνουν ότι η ρύθμιση του ν. 5163/2024, που προβλέπει υπό προϋποθέσεις αναπροσαρμογή μισθών, δεν επαρκεί για τη συμμόρφωση με την Οδηγία.
• Εισοδηματικές Απώλειες: Η ΑΔΕΔΥ εκτιμά ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι έχουν υποστεί απώλειες 35-40 δισ. ευρώ από το 2012 λόγω της κατάργησης των δώρων.

Επιχειρήματα του Δημοσίου

• Δημοσιονομικό Κόστος: Το Δημόσιο υποστηρίζει ότι η επαναφορά των δώρων θα επιφέρει ετήσιο κόστος 1,37 δισ. ευρώ χωρίς εργοδοτικές εισφορές και 1,55 δισ. ευρώ με αυτές. Εάν συμπεριληφθεί και η επαναφορά της 13ης και 14ης σύνταξης, το κόστος μπορεί να φτάσει τα 4 δισ. ευρώ.
• Νομιμότητα της Κατάργησης: Το Δημόσιο υποστηρίζει ότι η μη επαναφορά είναι θεμιτή, καθώς εντάσσεται στην οικονομική και κοινωνική πολιτική που χαράσσεται με βάση τις δημοσιονομικές συνθήκες. Επιπλέον, ισχυρίζεται ότι ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ εφαρμόζεται μόνο όταν τα κράτη-μέλη εφαρμόζουν το δίκαιο της ΕΕ, όχι σε ζητήματα εσωτερικής μισθολογικής πολιτικής.
• Αρμοδιότητα του ΣτΕ: Οι συνήγοροι του Δημοσίου υποστηρίζουν ότι το ΣτΕ δεν έχει αρμοδιότητα να υποχρεώσει την Πολιτεία να νομοθετήσει για την επαναφορά των δώρων, καθώς πρόκειται για πολιτική απόφαση.

Πιθανά Σενάρια

• Πλήρης Επαναφορά: Εάν το ΣτΕ κρίνει ότι η μη επαναφορά παραβιάζει το Σύνταγμα ή την ευρωπαϊκή νομοθεσία, μπορεί να υποχρεώσει την επαναφορά των δώρων, με κόστος 1,55 δισ. ευρώ ετησίως για τους υπαλλήλους και πιθανώς 4 δισ. ευρώ εάν συμπεριληφθούν οι συντάξεις.
• Επίδομα ως Εναλλακτική: Ένα συμβιβαστικό σενάριο περιλαμβάνει την καταβολή επιδόματος αντί πλήρους επαναφοράς, με κόστος 350-400 εκατ. ευρώ, παρόμοιο με το επίδομα 250 ευρώ για χαμηλοσυνταξιούχους που εξαγγέλθηκε για τον Νοέμβριο.
• Απόρριψη του Αιτήματος: Εάν το ΣτΕ αποδεχθεί τα επιχειρήματα του Δημοσίου, η μη επαναφορά θα κριθεί συνταγματική, διατηρώντας το υφιστάμενο καθεστώς.

Ευρύτερες Επιπτώσεις

• Συνταξιούχοι: Το Ενιαίο Δίκτυο Συνταξιούχων (ΕΝΔΙΣΥ) καλεί τους συνταξιούχους να κινηθούν νομικά για την επαναφορά της 13ης και 14ης σύνταξης, με πιθανό κόστος 1,1 δισ. ευρώ. Η απόφαση του ΣτΕ ενδέχεται να δημιουργήσει νομολογιακό προηγούμενο για αυτές τις διεκδικήσεις.
• Διεθνές Πλαίσιο: Το ΔΝΤ προειδοποιεί ότι η αύξη Romansh: σημαντικών μισθών στην Ελλάδα μπορεί να προκαλέσει πληθωριστικές πιέσεις, περιπλέκοντας την επαναφορά.
• Πολιτική Στάση: Η κυβέρνηση απορρίπτει την πλήρη επαναφορά, προτιμώντας στοχευμένα επιδόματα. Η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων και η ΑΔΕΔΥ κατηγορούν την κυβέρνηση για αδιαφορία, ενώ η αντιπολίτευση στηρίζει το αίτημα.

Συμπέρασμα

Η απόφαση του ΣτΕ θα καθορίσει εάν οι δημόσιοι υπάλληλοι θα ανακτήσουν τα δώρα, με τον 13ο και 14ο μισθό, που καταργήθηκαν το 2012, με σημαντικές δημοσιονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Η πιλοτική δίκη υπογραμμίζει τη σύγκρουση μεταξύ συνταγματικών και ευρωπαϊκών δικαιωμάτων και δημοσιονομικών περιορισμών, ενώ η έκβαση θα επηρεάσει τόσο τους υπαλλήλους όσο και τους συνταξιούχους. Όλα τα ενδεχόμενα παραμένουν ανοιχτά, με την απόφαση να αναμένεται τις επόμενες εβδομάδες.