Το σχέδιο της Γαλλίας να καταργήσει αργίες μπορεί να μην βοηθήσει την οικονομία

Η γαλλική κυβέρνηση, υπό την ηγεσία του πρωθυπουργού Φρανσουά Μπαϊρού, προτείνει την κατάργηση δύο από τις 11 εθνικές αργίες της χώρας ως μέρος ενός επείγοντος σχεδίου για την αντιμετώπιση του δημοσιονομικού ελλείμματος, το οποίο έφτασε το 5,8% του ΑΕΠ το 2024, συνολικού ύψους 168,6 δισ. ευρώ, πολύ πάνω από το όριο του 3% που ορίζει η ΕΕ.

Ωστόσο, οικονομικές μελέτες και πρόσφατες εμπειρίες από άλλες χώρες υποδηλώνουν ότι η κίνηση αυτή μπορεί να μην αποφέρει τα αναμενόμενα οικονομικά οφέλη.

Η πρόταση και οι στόχοι της

Ο Μπαϊρού πρότεινε την κατάργηση της Δευτέρας του Πάσχα και μιας από τις τέσσερις αργίες του Μαΐου, πιθανότατα της 8ης Μαΐου (Ημέρα Νίκης), χαρακτηρίζοντας τον Μάιο «ελβετικό τυρί γεμάτο τρύπες» λόγω των πολλών αργιών. Ο στόχος είναι η αύξηση της παραγωγικότητας με δύο επιπλέον εργάσιμες ημέρες, που εκτιμάται ότι θα αποφέρουν έως και 4,2 δισ. ευρώ σε επιπλέον οικονομική δραστηριότητα. Το σχέδιο αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου πακέτου περικοπών 43,8 δισ. ευρώ (50,9 δισ. δολάρια) για το 2026, που περιλαμβάνει πάγωμα των συντάξεων και των κοινωνικών παροχών στα επίπεδα του 2025, περιορισμό φοροαπαλλαγών για τους πλούσιους και μείωση 3.000 θέσεων στο δημόσιο.

Αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητα

Η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Γαλλίας (INSEE) εκτιμά ότι η κατάργηση δύο αργιών θα αυξήσει το ΑΕΠ μόλις κατά 0,06%, ποσοστό παρόμοιο με τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ (0,01%-0,06%) για την κατάργηση της Ημέρας της Μεγάλης Προσευχής στη Δανία το 2023. Η εμπειρία της Δανίας, όπου η κατάργηση της αργίας προκάλεσε έντονη δυσαρέσκεια αλλά ελάχιστη οικονομική ώθηση, υποδηλώνει ότι η παραγωγικότητα δεν αυξάνεται γραμμικά με τη μείωση των αργιών.

Μελέτες δείχνουν ότι οι αργίες δεν είναι αποκλειστικά επιβλαβείς για την οικονομία. Ενώ μειώνουν την παραγωγή σε τομείς όπως η μεταποίηση, ενισχύουν τον τουρισμό και βελτιώνουν την ψυχική και σωματική υγεία των εργαζομένων, οδηγώντας σε μακροπρόθεσμη παραγωγικότητα. Μια μελέτη του Centre for Future Labour Market Studies στη Μαλαισία, που εξέτασε 101 χώρες, βρήκε ότι η οικονομική ανάπτυξη αυξάνεται με έως και 9 ή 10 αργίες ετησίως, αλλά πέρα από αυτό το «ιδανικό σημείο», η περαιτέρω αύξηση οδηγεί σε μείωση της ανάπτυξης. Η Γαλλία, με 11 αργίες, βρίσκεται κοντά σε αυτό το όριο, ενώ η Ιταλία, με 12 αργίες και οικονομία βασισμένη στις υπηρεσίες, δεν παρουσιάζει σημαντική μείωση της παραγωγής σε χρόνια με περισσότερες αργίες.

Το Ινστιτούτο Μακροοικονομικής Πολιτικής (IMK) στο Ντίσελντορφ διαπίστωσε ότι τα γερμανικά κρατίδια που εισήγαγαν επιπλέον αργίες παρουσίασαν συχνά ισχυρότερη ανάπτυξη από αυτά που τις μείωσαν, με τον διευθυντή Σεμπάστιαν Ντάλιεν να δηλώνει ότι «η εξίσωση ‘λιγότερες αργίες ίσον περισσότερη ανάπτυξη’ δεν ισχύει». Παρόμοια, η Πορτογαλία κατάργησε τέσσερις αργίες το 2012 κατά την κρίση χρέους, αλλά τις επανέφερε το 2016, καθώς τα οφέλη ήταν περιορισμένα.

Πολιτική και κοινωνική αντίδραση

Η πρόταση έχει προκαλέσει έντονη αντίσταση. Ο ηγέτης της ακροδεξιάς Εθνικής Συσπείρωσης (RN), Ζορντάν Μπαρντελά, χαρακτήρισε την κατάργηση της Δευτέρας του Πάσχα και της Ημέρας Νίκης «άμεση επίθεση στην ιστορία και τις ρίζες της Γαλλίας», ενώ η Μαρίν Λεπέν απείλησε με πρόταση μομφής αν ο Μπαϊρού δεν αναθεωρήσει το σχέδιο. Από την αριστερά, ο Ζαν-Λικ Μελανσόν της Ανυπότακτης Γαλλίας (LFI) ζήτησε την αποπομπή του Μπαϊρού, ενώ ο Φαμπιάν Ρουσέλ του Κομμουνιστικού Κόμματος χαρακτήρισε το σχέδιο «οργανωμένη ληστεία». Ένα δημοσκόπηση της Harris Interactive έδειξε ότι το 70% των Γάλλων αντιτίθεται στην κατάργηση των αργιών, ενώ το 61% απορρίπτει το πάγωμα των κοινωνικών δαπανών.

Ο Μπαϊρού, που ανέλαβε τον Δεκέμβριο του 2024 μετά την πτώση της κυβέρνησης Μπαρνιέ λόγω πρότασης μομφής, κινδυνεύει να αντιμετωπίσει παρόμοια τύχη, καθώς η κεντρώα συμμαχία του Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν δεν διαθέτει κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Η χρήση του άρθρου 49.3 του Συντάγματος για την ψήφιση του προϋπολογισμού χωρίς ψηφοφορία μπορεί να πυροδοτήσει περαιτέρω αντιδράσεις, με την Εθνική Συνέλευση να παραμένει διχασμένη σε τρία αντίπαλα μπλοκ μετά τις εκλογές του περασμένου καλοκαιριού.

Πρόσθετες πιέσεις

Η πρόταση έρχεται σε μια στιγμή που η Γαλλία αντιμετωπίζει εξωτερικές πιέσεις, όπως η απειλή του Προέδρου Τραμπ για επιβολή δασμών 30% στα ευρωπαϊκά προϊόντα, που θα μπορούσε να επιδεινώσει την οικονομική κατάσταση. Επιπλέον, ο Μακρόν έχει δεσμευτεί να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες κατά 3,5 δισ. ευρώ το 2026 και 3 δισ. ευρώ το 2027, φτάνοντας τα 64 δισ. ευρώ, διπλασιάζοντας τον αμυντικό προϋπολογισμό από το 2017. Αυτές οι αντικρουόμενες προτεραιότητες περιπλέκουν την προσπάθεια μείωσης του χρέους, το οποίο ανέρχεται σε 3,3 τρισ. ευρώ, με ετήσιες πληρωμές τόκων 60 δισ. ευρώ.

Η πρόταση του Μπαϊρού να καταργήσει δύο αργίες, αν και συμβολική, είναι απίθανο να αποφέρει σημαντικά οικονομικά οφέλη, με την INSEE να προβλέπει αύξηση του ΑΕΠ μόλις κατά 0,06%. Οι εμπειρίες από τη Δανία, την Πορτογαλία και τη Γερμανία υποδηλώνουν ότι η μείωση των αργιών δεν οδηγεί απαραίτητα σε μεγαλύτερη ανάπτυξη, ενώ οι αργίες υποστηρίζουν την ευημερία των εργαζομένων και τομείς όπως ο τουρισμός.