Η αρχή για το πολύτιμο ελαιόλαδο

Τι είναι το ελαιόλαδο? Είναι το έλαιο των καρπών της ελιάς. Εξάγεται με έκθλιψη των ελίων, οι οποίες πρέπει να συλλέγονται πριν από την τελική τους ωρίμανση, όταν δηλαδή έχουν χρώμα πράσινο- βιολετί, καθώς η ποιότητα του λαδιού τους είναι πολύ καλύτερη από αυτήν του λαδιού που εξάγεται από τους τελείως ώριμους καρπούς. Οι ελιές συλλέγονται με τα χέρια ή, όταν είναι τελείως ώριμες, με τίναγμα του δέντρου. Αποθηκεύονται σε ξύλινα δοχεία ή σε σωρούς, σε καλά αεριζόμενους χώρους για να αποφευχθεί η ζύμωση.

Τα σύγχρονα ελαιουργεία είναι ανεξάρτητες βιομηχανίες οι οποίες διαθέτουν άφθονο νερό για τον καθαρισμό και επεξεργασία των ελιών. Οι διάφοροι χώροι του ελαιουργείου αερίζονται καλά, είναι στεγνοί και έχουν θερμική μόνωση. Υπάρχουν ωστόσο, ορισμένα ορισμένα μικρά ελαιουργεία προσαρτημένα στα αγροκτήματα, όπου η επεξεργασία γίνεται με τα παραδοσιακά συστήματα ̇ οι αγρότες τα ονομάζουν λιαρουβιά ή λιοτρίβια.

Λειτουργεία ελαιουργείων

Στα ελαιουργεία η επεξεργασία αρχίζει με το ζύγισμα, τον διαχωρισμό και το πλύσιμο των ελιών. Οι ελιές, που έχουν τοποθετηθεί σε ξύλινα τελάρα, μεταφέρονται με αναβατόρια σε μια μεγάλη λεκάνη η οποία βρίσκεται σε ένα ύψωμα του ελαιουργείου. Από εκεί πέφτουν με χοανοειδείς αγωγούς στο ελαιοτριβείο, που αποτελείται από θραυστήρες ή μυλόλιθους. Μετά την πρώτη σύνθλιψη και έκθλιψη εξάγεται το πρώτο ελαιόλαδο και παραμένει ο ελαιοπολτός. Ο ελαιοπολτός μεταφέρεται σε ένα δεύτερο ελαιοπιεστήριο ( πίεση με ανερχόμενο κύλινδρο ), από το οποίο εξάγεται το δεύτερο ελαιόλαδο.

Στο www.cosmoteinsurance.gr, οι πελάτες μπορούν να συγκρίνουν τιμές και καλύψεις μέσα από μεγάλο εύρος ασφαλιστικών εταιριών

Τέλος, πραγματοποιείται μια τρίτη έκθλιψη, από την οποία συγκεντρώνονται σε λεκάνες τα υπολείμματα του ελαιοκάρπου ( πυρήνα ή ελαιοπλακούντες ). Στη συνέχεια, η πυρήνα διοχετεύεται σε λέβητες όπου αναδεύεται και θερμαίνεται έως τους 80-90 ˚C. Στο στάδιο αυτό, με τη βοήθεια ισχυρών υδραυλικών πιεστηρίων, εξάγεται και άλλο ελαιόλαδο από τους ελαιοπλακούντες (πυρήνα), το οποίο καθαρίζεται από τις μούργες μέσα σε δεξαμενές και, κατόπιν, σε ταχύστροφους φυγοκεντρικούς ελαιοδιαχωριστήρες.

Στα ελαιουργεία υπάρχουν επίσης δεξαμενές όπου συγκεντρώνονται οι μούργες και τα νερά του πλυσίματος των ελιών. Αυτά, αφού παραμείνουν στις δεξαμενές για 20 ημέρες, περνούν από φυγοκεντρικό διαχωριστήρα και δίνουν πυρηνέλαια που είναι κατάλληλα για την παρασκευή σαπουνιών . Τα υγρά υπολείμματα αποξηραίνονται και χρησιμοποιούνται ως λιπάσματα, ως νομή ζώων ή ως καύσιμη ύλη.

Στην τελευταία αυτή περίπτωση συσπειρώνονται με πίσσα σε κύβους σε θερμοκρασία 70 ˚C. Ανάλογα με τον τύπο του μηχανικού εξοπλισμού, το σύστημα επεξεργασίας, την ποιότητα και την εποχή της συγκομιδής των ελιών, μπορούν να προκύψουν στα ελαιουργεία διαφορετικά δευτερεύοντα προϊόντα ή διαφορετικό ελαιόλαδο από τις πυρήνες (πυρηνέλαιο), από τις ζυμωμένες ελιές, από τα υπολείμματα της σάρκας των καρπών.

Τα ελαιόλαδα που κυκλοφορούν στο εμπόριο διακρίνονται σε φυσικά βρώσιμα και σε βιομηχανικά. Τα πρώτα διακρίνονται σε αγουρέλαια και σε ελαιόλαδα πρώτης, δεύτερης και τρίτης ποιότητας. Η μέση απόδοση από 100 κιλά ελιών, που κυμαίνονται ανάλογα με την ποιότητα, το έτος και το σύστημα επεξεργασίας, είναι περίπου 15-25 κιλά ελαιόλαδο, 35-50 κιλά ελαιοπυρήνα και 35-100 κιλά υπολλείμματα.

Ελιά και μυθολογία

Το δέντρο και ο καρπός της ελιάς κατέχουν σημαντική θέση στην ελληνική μυθολογία. Είναι γνωστός ο μύθος που αναφέρεται στη φιλονικία μεταξύ της θεάς Αθηνάς και του θεού Ποσειδώνα για την προστασία και την ονομασία της πόλης της Αθήνας. Σύμφωνα με τον μύθο, οι δύο αντίπαλοι ανέβηκαν πάνω στο βράχο της Ακρόπολης για να προσφέρουν τα δώρα τους και να κερδίσουν τις καρδιές των πολιτών και του βασιλιά της πόλης, του Κέκροπα.

Πρώτος ο Ποσειδώνας χτύπησε την τρίαινά του πάνω στο βράχο και αμέσως ένα κύμα αλμυρού νερού ξεπήδησε και σχημάτισε μια μικρή λίμνη που την ονόμασαν Ερεχθηίδα Θάλασσα. Έπειτα η θεά Αθηνά φύτεψε στον βράχο μια ελιά η οποία ξεπετάχτηκε γεμάτη με καρπούς. Ο Κέκροπας συνηθισμένος να περιβάλλεται η πόλη του από θάλασσες δεν εντυπωσιάστηκε τόσο από το δώρο του Ποσειδώνα και έτσι έδωσε στην θεά Αθηνά την κυριαρχία της πόλης.

Το insurancemarket.gr είναι η μεγαλύτερη και πιο αποτελεσματική πλατφόρμα σύγκρισης ασφαλειών από την Νο1 εταιρεία online διαμεσολάβησης στην Ελλάδα

Ο βασιλιάς εκτίμησε ιδιαίτερα την μοναδικότητα , την σπουδαιότητα και τη χρησιμότητα αυτού του δέντρου. Έτσι, η ελιά θεωρήθηκε το ιερό δέντρο της Αθήνας, ένα δέντρο του καλού συνδεδεμένο με την αναγέννηση και το φώς. Χαρακτηριστικό είναι ότι οι Αθηναίοι στα νομίσματά τους απεικόνιζαν την Αθηνά με στεφάνι ελιάς στο κράνος της και έναν αμφορέα με λάδι ή ένα κλαδί ελιάς. Επιπλέον, με κλαδιά ελιάς ήταν στεφανωμένο και το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Διός στην Αρχαία Ολυμπία, έργο του Φειδία που αποτελεί ένα από τα 7 θαύματα του κόσμου.

Για τους αρχαίους Έλληνες η ελιά αποτελούσε σύμβολο σύμβολο των ολυμπιακών ιδεωδών, της Ειρήνης, της Σοφίας, της Αθανασίας και της Νίκης. Γι’ αυτό και το βραβείο που έπαιρνε ο Ολυμπιονίκης ήταν ένα στεφάνι που ονομαζόταν «κότινος» φτιαγμένο από από τα κλαδιά της ελιάς που βρισκόταν στο ναό της Ήρας στην Αρχαία Ολυμπία ( γνωστή ως «καλλιστέφανος ελαία»)

Μάλιστα,το ελαιόλαδο αποτελούσε το βραβείο για τους νικητές των περίφημων Παναθηναϊκών Αγώνων που γίνονταν προς τιμή της θεάς Αθηνάς . Πιο συγκεκριμένα, στο αγώνισμα του δρόμου ο νικητής ανταμειβόταν με 700 αμφορείς που περιείχαν 2,5 τόνους ελαιόλαδο ενώ στην αρματοδρομία το βραβείο ήταν 5 τόνοι ελαιόλαδου εξαιρετικής ποιότητας.

Αλλά και στην χριστιανική θρησκεία η ελιά κατέχει αξιοσέβαστο ρόλο.Για το Νώε το κλαδί ελιάς που κρατούσε ένα περιστέρι θεωρήθηκε οιωνός ότι η ανθρώπινη ζωή θα ξανάρχιζε στη γη μετά τον βιβλικό κατακλυσμό. Ενώ το λάδι αποτελεί θρησκευτικό αγαθό και χρησιμοποιείται στα βασικά χριστιανικά μυστήρια όπως κάποτε οι αρχαίοι Έλληνες το χρησιμοποιούσαν για τις σπονδες στους βωμούς και για να αλείψουν τις επιτύμβιες στήλες και τις ιερές πέτρες.

Ελαιόλαδο και θρεπτικη αξία

Το ελαιόλαδο αδιαμφισβήτητα πρωταγωνιστεί στη μεσογειακή διατροφή και αυτό σίγουρα δεν είναι τυχαίο. Για την ευεργετική αξία του ελαιολάδου ευθύνεται η περιεκτικότητά του σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, τα οποία συνδέονται με τη διατήρηση της υγείας του καρδιαγγειακού συστήματος.
Πιο αναλυτικά, η σύσταση του ελαιολάδου αποτελείται από δύο μέρη: σε ποσοστό 98,5-99% απο το σαπωνοποιημένο ( που αποτελείται από τριγλυκερίδια) και σε ποσοστό 1-1,5% από το ασαπωνοποίητο ( που αποτελείται κυρίως από αντιοξειδωτικές ουσίες).

Το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο περιέχει τη μέγιστη δυνατή ποσότητα αντιοξειδωτικών.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και η Αμερικάνικη Καρδιολογική Εταιρεία μας συνιστουν να αντικαταστήσουμε τα κορεσμένα λιπαρά (ζωϊκα λιπαρά) με μονοακόρεστα (ελαιόλαδο) και πολυακόρεστα λιπαρά οξέα ( μαλακές μαργαρίνες, ξηροί καρποί, ψάρια) και αυτό γιατί πολλές μελέτες αποδεικνύουν πως τα πολυακόρεστα και μονοακόρεστα λιπαρά είναι τα «καλά» λιπαρά που βελτιώνουν το λιπιδαιμικό προφίλ.

Αυτό σημαίνει ότι έχουμε πολύ θετική επίδραση στα λιπίδια του αίματος και στο καρδιααγγειακό μας σύστημα. Συγκεκριμένα, βοηθά στην πρόληψη σχηματισμού θρόμβων, στη σκλήρυνση και στένωση των αρτηριών και στη συσσώρευση των αιμοπεταλίων με αποτέλεσμα την μείωση των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Ταυτόχρονα, μειώνει την ολική χοληστερόλη στο αίμα, την «κακή» χοληστερόλη (LDL) και την αθηρογενή δράση, ενώ αυξάνει την “καλή” χοληστερόλη (HDL).

Σε αυτό το σημείο πρέπει να αναφέρουμε ότι το ελαιόλαδο, σε σχέση με τις άλλες λιπαρές ουσίες, απορροφάται καλύτερα από τα εντερικά τοιχώματα και δεν δυσκολευόμαστε κατά την πέψη του, αφού βοηθά στη μείωση των γαστρικών υγρών. Παράλληλα, δημιουργεί το αίσθημα του κορεσμού και ευνοεί την αφομοίωση των υπόλοιπων θρεπτικών συστατικών της τροφής από τον οργανισμό μας.

Οι αντιοξειδωτικές ουσίες που εμπεριέχονται, όπως αναφέραμε , στο ελαιόλαδο προστατεύουν από τη φθορά τα μόρια και τις μεμβράνες των κυττάρων, με αποτέλεσμα την προστασία από εκφυλιστικές παθήσεις όπως είναι η νόσος Alzheimer καθώς επίσης και την πρόληψη της πρόωρης γήρανσης και την προστασία μας από την ηλιακή ακτινοβολία.

Γενικότερα, οι αντιοξειδωτικές ουσίες (πολυφαινόλες, φλαβονοειδή, βιταμίνη Ε, προβιταμίνη Α, μεταλλικά στοιχεία, ιχνοστοιχεία) παρουσιάζουν αντικαρκινική δράση γιατί παρεμποδίζουν τον σχηματισμό των ελευθέρων ριζών και του οξειδωτικού στρες. Όπως καταλαβαίνουμε η δράση αυτή είναι καθοριστική σε περίπτωση καρκίνου του παχέως εντέρου, του ορθού, του προστάτη, του μαστού, του ενδομητρίου ή του γαστρεντερικού σωλήνα.Τέλος οι πολυφαινόλες οφεόλονται για τη μείωση της υψηλής αρτηριακής πίεσης.

Γιατί να προτιμούμε το ελαιόλαδο στο τηγάνισμα;

Η παρουσία των αντιοξειδωτικών ουσιών και η απουσία πολλών διπλών δεσμών στο μόριο του ελαιολάδου (μονοακόρεστο) το καθιστά πολύ σταθερό με αποτέλεσμα να μην οξειδώνεται εύκολα. Έτσι, στο τηγάνισμα δεν παράγονται τα επιβλαβή trans λιπαρα οξέα, όπως αντίθετα συμβαίνει με τα σπορέλαια.

Ελαιόλαδο και ομορφιά

Για τα μαλλιά: Από την εποχή των γιαγιάδων και των προγιαγιάδων μας, το μυστικό είναι γνωστό. Σε νωπά μαλλιά απλώνουμε λίγη ποσότητα ελαιολάδου και τα τυλίγουμε με μία ζεστή πετσέτα για 20 λεπτά. Αμέσως μετά το λούσιμο τα μαλλιά μας θα είναι πιο απαλά και λαμπερά!
Για το πρόσωπο: Αν νιώθετε το πρόσωπό σας αφυδατωμένο ή ξηρό δοκιμάστε να κάνετε για λίγα λεπτά μασάζ με λίγες σταγόνες ελαιόλαδου!
Για το ντεμακιζιάζ: Σίγουρα θα εντυπωσιαστείτε με το πώς λίγο ελαιόλαδο πάνω σε βαμβάκι αφαιρεί ακόμα και το πιο έντονο μακιγιάζ αφήνωντας την επιδερμίδα μας απαλή και ενυδατωμένη!
Για τα χείλια: Ακόμα και τα πιο ταλαιπωρημένα και σκασμένα χείλη θα ενδυναμωθούν σίγουρα με λίγο ελαιόλαδο!

Για τα νύχια: Βυθίστε για λίγα λεπτά τα δάχτυλά σας σε μία λεκανίτσα με ζεστό ελαιόλαδο και λίγες σταγόνες λεμονιού. Άμεσα τα πετσάκια και οι παρανυχίδες θα μαλακώσουν και θα μπορέσετε να τα αφαιρέσετε με μεγάλη ευκολία!
Για τα χέρια: Μία ιδιαίτερα αποτελεσματική μέθοδος είναι πριν κοιμηθείτε να αλείψετε τα χέρια σας με λίγο ελαιόλαδο, να φορέσετε ένα ζευγάρι γαντάκια και να κοιμηθείτε. Το πρωί ξεπλύνετέ τα και απολαύστε την απαλότητά τους.
Για το σώμα: Κατα τη διάρκεια του μπάνιου σας προσθέστε στο νερό μερικές κουταλιές ελαιολάδου. Εναλλακτικά την ώρα του ντουζ με λίγο ελαιόλαδο κάντε ένα απαλό μασάζ στο σώμα σας για μερικά λεπτά και ξεπλύνετε . Θα παρατηρήσετε ότι η επιδερμίδα σας έχει γίνει απαλή και ενυδατωμένη.
Για τα πέλματα: Για τα σκληρά πέλματα και τις πατούσες δοκιμάστε να τρίψετε με λίγο ελαιόλαδο τις περιοχές. Καλό θα ήταν να φορέσετε κάλτσες και να το αφήσετε όλο το βράδυ για να μαλακώσουν.

Τι σημαίνουν τα αρχικά Π.Ο.Π. στο ελαιόλαδο και στα προϊόντα;

Προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης και Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης

Τα προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (Π.Ο.Π.) και Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (Π.Γ.Ε.) διέπονται από τον Κανονισμό (EE) αριθ. 1151/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 21ης Νοεμβρίου 2012 για τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων ο οποίος αντικατέστησε τον Κανονισμό (ΕΚ) 510/2006 του Συμβουλίου της 20ης Μαρτίου 2006.

Ο έλεγχος και η πιστοποίηση των Προϊόντων Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) και των Προϊόντων Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ), έχει ανατεθεί, σύμφωνα με την Κοινή Υπουργική Απόφαση 261611/22-03-2007(ΦΕΚ 406Β/22-03-2007) και την τροποποίηση αυτής, στον Οργανισμό Πιστοποίησης και Επίβλεψης Γεωργικών Προϊόντων (ΟΠΕΓΕΠ).

«ονομασία προέλευσης»: το όνομα μιας περιοχής, ενός συγκεκριμένου τόπου ή, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μιας χώρας, το οποίο χρησιμοποιείται για την περιγραφή ενός γεωργικού προϊόντος ή ενός τροφίμου που κατάγεται από τη συγκεκριμένη περιοχή, τον συγκεκριμένο τόπο ή τη συγκεκριμένη χώρα, του οποίου η ποιότητα ή τα χαρακτηριστικά οφείλονται ουσιαστικά ή αποκλειστικά στο ιδιαίτερο γεωγραφικό περιβάλλον που περιλαμβάνει τους εγγενείς φυσικούς και ανθρώπινους παράγοντες, του οποίου η παραγωγή, η μεταποίηση και η επεξεργασία πραγματοποιούνται στην οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή.

«γεωγραφική ένδειξη »: το όνομα μιας περιοχής, ενός συγκεκριμένου τόπου ή, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μιας χώρας, το οποίο χρησιμοποιείται για την περιγραφή ενός γεωργικού προϊόντος ή ενός τροφίμου: που κατάγεται από την εν λόγω περιοχή, τον συγκεκριμένο τόπο ή την εν λόγω χώρα, του οποίου η συγκεκριμένη ποιότητα, η φήμη ή άλλα χαρακτηριστικά μπορούν να αποδοθούν στην εν λόγω γεωγραφική καταγωγή , του οποίου η παραγωγή ή /και η μεταποίηση ή/και η επεξεργασία πραγματοποιούνται στην οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή.

Επισημαίνεται ότι για κάθε προϊόν, εκτός της Κοινοτικής και Εθνικής νομοθεσίας για το σύνολο των ΠΟΠ/ΠΓΕ, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και οι συγκεκριμένες προδιαγραφές, που περιγράφονται στην Εθνική ή Κοινοτική νομοθεσία καταχώρισης του προιόντος ως ΠΟΠ ή ΠΓΕ.

Εκφράσεις του λαού μας για το λάδι

Μου έβγαλαν το λάδι.

Μην ρίχνεις λάδι στη φωτιά.

Η θάλασσα είναι λάδι.

Έκανε λαδιά.

Αυτός χάνει λάδια.

Τον λάδωσε.

Αυτός βγήκε λάδι.

Το λάδι του τέλειωσε.

Να σε κάνω λάδια-ξύδια.

Να λαδώσει λίγο το αντεράκι του.

Αυτός είναι σαν τον λαδοπόντικα.

Απού ‘χει γιο έχει κρασί κι απού ‘χει κόρη λάδι.

Λάδι που βγαίνει με νερό να μην το συλλογάσαι.

Ήφαε η φακή το λάδι κι εκατάπιε ντο και πάει.

Δευτερογούλη τ’ Αϊ Λιά μπαίνει το λάδι στην ελιά.

Αμπέλι από δικού σου κι ελιές απ’ του κυρού σου.

Ξεφορτώσου την ελιά να σε φορτώσει λάδι.

Απού ‘χει στάρι και κρασί και λάδι στο πιθάρι

Έχει του κόσμου τα καλά και του Θεού τη χάρη.