Οι συμβολισμοί στις εικόνες της Παναγίας

Η εικόνα της Παναγίας είναι ίσως η πρώτη εικόνα που μας έρχεται στο μυαλό όταν ακούμε τον όρο «θρησκευτική ή εκκλησιαστική εικόνα. Μαζί με την εικόνα του Εσταυρωμένου, σίγουρα αποτελούν τις πιο χαρακτηριστικές μορφές της αγιογραφίας και οι πρώτες εικόνες που μαθαίνει να κάνει όποιος ασχολείται ακόμη κι ερασιτεχνικά με την τέχνη της αγιογραφίας. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι πρώτα και κύρια το γεγονός ότι η Παναγία έχει ιδιαίτερη θέση τόσο στην θρησκεία μας γενικότερα, όσο και στις καρδιές μας. Η Παναγία, σαν μητέρα του Χριστού είναι και η μητέρα όλων μας και είναι ίσως και το πρόσωπο που επικαλούμαστε πιο συχνά. Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμη και άνθρωποι που δεν πιστεύουν θα επικαλεστούν το όνομα της Παναγίας αν δουν κάτι παράξενο ή τρομακτικό.

Μπορεί λοιπόν όλοι μας να έχουμε δει πολλές εικόνες της Παναγίας, αλλά λίγοι είναι αυτοί που πραγματικά ξέρουν τους συμβολισμούς που έχουν οι εικόνες. Λίγοι είναι αυτοί που ξέρουν γιατί κάποια στοιχεία – όπως για παράδειγμα τα ρούχα – επαναλαμβάνονται σε όλες σχεδόν τις εικόνες. Ας δούμε λοιπόν τους πιο βασικούς και σημαντικούς συμβολισμούς στις εικόνες της Παναγίας. Οι περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν τις εικόνες Παναγίας Αγίου Όρους αλλά δεν γνωρίζουν κάτι παραπάνω για αυτές. Ας δούμε λοιπόν κάποια πράματα εδώ.

Το πρόσωπο

Αν υπάρχει ένα πράγμα που μένει στο μυαλό μας από τις εικόνες της Παναγίας, είναι σίγουρα το πρόσωπο της, το οποίο και όποοσδήποτε έχει κάποιο ταλέντο στη ζωγραφική μπορεί να το ζωγραφίσει από μνήμης και με κλειστά τα μάτια. Γιατί όμως το πρόσωπο της έχει αυτή τη μορφή; Τίποτα φυσικά δεν είναι τυχαίο. Τα μεγάλα μάτια της βλέπουν μέσα στην καρδιά μας και την αγγίζουν κατευθείαν. Η ευθεία και λεπτή μύτη της, της προσδίδει Βασιλικά χαρακτηριστικά – ας μην ξεχνάμε άλλωστε ότι κατάγεται από τον Βασιλιά Δαυίδ – αλλά και κρατά μακριά από αυτήν την δυσωδία του κόσμου μας και των αμαρτιών μας. Τέλος, το γεγονός ότι το κεφάλι της είναι σκεπασμένο και φαίνονται μόνο οι λοβοί των αυτιών της, δείχνει ταπεινότητα κι ευλάβεια.

Άνοιξε τον λογαριασμό σου δωρεάν στην Freedom24 και λάβε μια εντελώς δωρεάν μετοχή αξίας έως και $800

Τα ρούχα

Τα ρούχα της είναι σχεδόν τα ίδια σε όλες τις εικόνες της, είτε πρόκειται για προσωπογραφίες είτε για ολόσωμες και φυσικά έχουν και αυτά συγκεκριμένους συμβολισμούς. Το μπλε ή πράσινο εσωτερικό ρούχο συμβολίζει την ανθρώπινη φύση της Παναγίας ενώ ο πορφυρός χιτώνας ή μανδύας της, παραπέμπει στο Θείο. Επιπλέον, σε πολλές εικόνες παρατηρούνται σύμβολα που μοιάζουν με αστέρια στους ώμους και το κεφάλι της Παναγίας. Αυτά λέγονται παρθενόσημα και είναι τρία γιατί η Παναγία παρέμεινε παρθένος πριν, κατά αλλά και μετά τον τοκετό. Τέλος, τα χρυσά κρόσσια τα οποία πολλές φορές κρέμονται από το χιτώνα της, συμβολίζουν τις αρετές που απέκτησε από το Άγιο Πνεύμα.

Η Παναγία στη σταύρωση

Στις εικόνες της Σταύρωσης απεικονίζεται πολύ συχνά και η Παναγία, αλλά πάντα το κύριο θέμα είναι ο Εσταυρωμένος, οπότε και όλα τα άλλα πρόσωπα που απεικονίζονται δεν είναι τόσο έντονα. Η Παναγία στις εικόνες της Σταύρωσης απεικονίζεται πάντα λυπημένη στα δεξιά του σταυρού. Η εικόνα της είναι πάντα αξιοπρεπής αφού ποτέ δεν απεικονίζεται να κάνει έντονες κινήσεις πένθους ή να δείχνει τη θλίψη της με έντονο τρόπο. Η λύπη της είναι πάντα εμφανής, αλλά ποτέ έντονη κι εξόφθαλμη. Φαίνεται σαν να είναι έτοιμη να ξεσπάσει σε δάκρυα, αλλά να τα κρατάει μέσα της, αφήνοντας τη θλίψη της σιωπηλή.

Η Παναγία με τα εφτά σπαθιά

Η εν λόγω απεικόνιση είναι μία από τις πιο κοινές «ξεχωριστές» απεικονίσεις της Θεοτόκου. Στην εικόνα αυτή φαίνεται με εφτά σπαθιά στην καρδιά της 4 στην αριστερή πλευρά και τρία στη δεξιά. Το γεγονός ότι η καρδιά της Παναγίας παίζει ιδιαίτερο ρόλο για τους Καθολικούς έκανε πολλούς να πιστεύουν ότι οι εν λόγω εικόνες είναι εμπνευσμένες από αντίστοιχες απεικονίσεις των Καθολικών, αυτό όμως δεν ισχύει. Τα σπαθιά στην εικόνα της Παναγίας είναι εμπνευσμένα από το ακόλουθο εδάφιο του Ευαγγελιστή Λουκά «…καί σού δέ αυτής τήν ψυχήν διελεύσεται ρομφαία…» και συμβολίζουν τον πόνο της Παναγίας όταν είδε τον γιο της να σταυρώνεται.