Ανάπτυξη του τουρισμού και οικονομικές προοπτικές για το 2025

Ο τουρισμός αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας, και το 2025 αναμένεται να είναι μια χρονιά-ορόσημο για τον κλάδο, με προβλέψεις για σημαντική αύξηση των εσόδων και των επισκεπτών. Μετά την ανάκαμψη από την πανδημία και την ενίσχυση της διεθνούς εικόνας της Ελλάδας ως προορισμού, η χώρα στοχεύει να εδραιώσει τη θέση της στην παγκόσμια τουριστική αγορά.

Ωστόσο, η βιώσιμη ανάπτυξη του τουρισμού απαιτεί στρατηγικές που να συνδυάζουν την προσέλκυση επισκεπτών με την προστασία του περιβάλλοντος και την αντιμετώπιση των προκλήσεων που συνδέονται με την υπερφόρτωση και την κλιματική αλλαγή.

Αναμενόμενη Αύξηση Εσόδων

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), τα έσοδα από τον τουρισμό το 2025 προβλέπεται να ξεπεράσουν τα 22 δισεκατομμύρια ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 10% σε σχέση με το 2024. Ο αριθμός των επισκεπτών αναμένεται να φτάσει τα 35 εκατομμύρια, με την Ελλάδα να προσελκύει όχι μόνο παραδοσιακές αγορές, όπως η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά και αναδυόμενες, όπως η Κίνα και η Ινδία. Η Τράπεζα της Ελλάδος προβλέπει ότι η συνεισφορά του τουρισμού στο ΑΕΠ θα αγγίξει το 22%, ενισχύοντας την απασχόληση και τις τοπικές οικονομίες.

Η αύξηση αυτή οφείλεται εν μέρει στην παράταση της τουριστικής περιόδου, που πλέον εκτείνεται από τον Απρίλιο έως τον Νοέμβριο, χάρη στις ήπιες κλιματικές συνθήκες και τις στοχευμένες καμπάνιες του ΕΟΤ. Επιπλέον, η ανάπτυξη του συνεδριακού και του θεματικού τουρισμού – όπως ο γαστρονομικός και ο πολιτιστικός – αναμένεται να προσελκύσει υψηλότερης δαπάνης επισκέπτες, αυξάνοντας τη μέση κατά κεφαλήν δαπάνη στα 650 ευρώ.

Στρατηγικές Προσέλκυσης Επισκεπτών

Η Ελλάδα εφαρμόζει μια πολυδιάστατη στρατηγική για την ενίσχυση του τουριστικού της προϊόντος. Ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού (ΕΟΤ) έχει εντείνει τις διαφημιστικές καμπάνιες σε ψηφιακές πλατφόρμες, με στόχο την προσέγγιση νεότερων ηλικιών και αγορών της Ασίας και της Αμερικής. Η καμπάνια «All You Want Is Greece» του 2024, που προβλήθηκε σε 20 χώρες, επικεντρώθηκε στη βιωσιμότητα και την αυθεντικότητα, προβάλλοντας λιγότερο γνωστούς προορισμούς, όπως τα Ζαγοροχώρια και η Μήλος.

Παράλληλα, η κυβέρνηση επενδύει στη βελτίωση των υποδομών, με την αναβάθμιση περιφερειακών αεροδρομίων, όπως της Σκιάθου και της Κω, και την κατασκευή νέων μαρίνων για τον θαλάσσιο τουρισμό. Η ιδιωτικοποίηση λιμανιών και η συνεργασία με διεθνείς αεροπορικές εταιρείες έχουν αυξήσει τη συνδεσιμότητα, με 15% περισσότερες απευθείας πτήσεις από τις ΗΠΑ και την Αυστραλία για το 2025. Επιπλέον, η προώθηση του «slow tourism» – με έμφαση σε πεζοπορία, ποδηλασία και τοπικές εμπειρίες – στοχεύει στη μείωση της πίεσης σε υπερκορεσμένους προορισμούς, όπως η Σαντορίνη και η Μύκονος.

Προκλήσεις για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη

Παρά τις θετικές προοπτικές, ο τουριστικός τομέας αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις. Η υπερσυγκέντρωση επισκεπτών σε δημοφιλείς περιοχές οδηγεί σε φαινόμενα υπερτουρισμού, με τη Σαντορίνη να δέχεται έως και 17.000 επισκέπτες ημερησίως από κρουαζιερόπλοια το καλοκαίρι του 2024. Αυτό επιβαρύνει τις τοπικές υποδομές, αυξάνει το κόστος ζωής για τους κατοίκους και προκαλεί περιβαλλοντική υποβάθμιση, με προβλήματα όπως η διαχείριση απορριμμάτων και η λειψυδρία να γίνονται εντονότερα.

Η κλιματική αλλαγή αποτελεί ακόμη μία μείζονα πρόκληση. Οι δασικές πυρκαγιές του 2024, που έκαψαν 1,2 εκατομμύρια στρέμματα, απείλησαν τουριστικές περιοχές όπως η Ρόδος και η Εύβοια, μειώνοντας προσωρινά τις κρατήσεις. Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας και οι υψηλές θερμοκρασίες θέτουν σε κίνδυνο τις παραθαλάσσιες υποδομές και την ελκυστικότητα των προορισμών. Η ΕΕ, μέσω της Πράσινης Συμφωνίας, πιέζει για βιώσιμες πρακτικές, αλλά η μετάβαση απαιτεί επενδύσεις που η Ελλάδα δυσκολεύεται να καλύψει χωρίς πρόσθετη στήριξη.

Η έλλειψη εργατικού δυναμικού είναι επίσης ανησυχητική. Ο κλάδος αντιμετωπίζει ελλείψεις σε προσωπικό, με πολλούς νέους να αποφεύγουν τις εποχικές εργασίες λόγω χαμηλών μισθών και δύσκολων συνθηκών. Το 2024, οι τουριστικές επιχειρήσεις ανέφεραν κενές θέσεις εργασίας που έφτασαν τις 60.000, αναγκάζοντας την κυβέρνηση να εξετάσει την εισαγωγή εργατών από τρίτες χώρες, όπως το Πακιστάν και οι Φιλιππίνες.

Προτάσεις για Βιωσιμότητα

Για να εξασφαλιστεί η βιώσιμη ανάπτυξη, η Ελλάδα πρέπει να υιοθετήσει ολοκληρωμένες στρατηγικές. Η κυβέρνηση έχει προτείνει τη θέσπιση «πράσινων φόρων» για τους επισκέπτες, με τα έσοδα να κατευθύνονται σε έργα περιβαλλοντικής προστασίας, όπως η αναδάσωση και η διαχείριση υδάτων. Η ανάπτυξη εναλλακτικών προορισμών, όπως η Ήπειρος και η Θράκη, μέσω κινήτρων για επενδύσεις σε ξενοδοχεία και υποδομές, θα μπορούσε να αποσυμφορήσει τα νησιά. Επιπλέον, η εκπαίδευση του προσωπικού και η βελτίωση των συνθηκών εργασίας στον κλάδο είναι απαραίτητες για την κάλυψη των ελλείψεων.

Η συνεργασία με την ΕΕ και διεθνείς οργανισμούς, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού (UNWTO), μπορεί να προσφέρει τεχνογνωσία και χρηματοδότηση για βιώσιμα έργα. Η προώθηση της ψηφιοποίησης, με εφαρμογές για τη διαχείριση της τουριστικής ροής και την ενημέρωση των επισκεπτών, αποτελεί ακόμη μία λύση για τη μείωση της πίεσης στους δημοφιλείς προορισμούς.

Η αναμενόμενη αύξηση των εσόδων από τον τουρισμό το 2025 προσφέρει σημαντικές οικονομικές προοπτικές για την Ελλάδα, ενισχύοντας την ανάπτυξη και την απασχόληση. Οι στρατηγικές προσέλκυσης επισκεπτών, όπως η διεύρυνση της τουριστικής περιόδου και η προώθηση νέων αγορών, φέρνουν θετικά αποτελέσματα. Ωστόσο, οι προκλήσεις του υπερτουρισμού, της κλιματικής αλλαγής και της έλλειψης προσωπικού απαιτούν άμεση δράση για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας. Με συντονισμένες προσπάθειες, η Ελλάδα μπορεί να μετατρέψει τον τουρισμό σε μοχλό μακροπρόθεσμης ευημερίας, διατηρώντας παράλληλα τη φυσική και πολιτιστική της κληρονομιά.