30 Δεκεμβρίου 1916: Η δολοφονία του Ρασπούτιν

Σαν σήμερα: Η άγρια καταστολή των λαϊκών εξεγέρσεων που ακολούθησαν την ήττα από τους Ιάπωνες στο Πορτ Άρθουρ και στη θάλασσα της Τσουσίμα, μεγάλωσε την κατακραυγή εναντίον του τσαρικού καθεστώτος και του περιβάλλοντός του που αποτελούσαν πρόκληση για τη βαριά χειμαζόμενη απέραντη Ρωσία. Τα πράγματα χειροτέρευαν, καθώς μέρα με τη μέρα αποδεικνυόταν ότι ο από το 1894 τσάρος Νικόλαος Β’ (1868 – 1918) ήταν ηλίθιος, άβουλος και μοιρολάτρης. Και σα να μην έφταναν όλ’ αυτά, στο προσκήνιο παρουσιάστηκε ο ψευτομοναχός Γρηγόρη Ρασπούτιν (γεννήθηκε το 1872), που κατάφερε να γίνει απαραίτητος στην τσαρίνα Αλεξάνδρα και ουσιαστικά κυβερνήτης της απέραντης χώρας, ανεβάζοντας και κατεβάζοντας υπουργούς.

Η έκρηξη του Α’ Παγκόσμιου πολέμου βρήκε τη Ρωσία απαράσκευη και τον λαό να υποφέρει όσο ποτέ άλλοτε: 15.000.000 άνδρες επιστρατεύτηκαν ως το 1917. Από αυτούς, οι 1.700.000 επρόκειτο να αφήσουν την τελευταία τους πνοή στα πεδία των μαχών. Το προμήνυμα της καταστροφής ήρθε νωρίς:

Στις 30 Αυγούστου του 1914, ολοκληρώθηκε η μάχη του Τάνεμπεργκ που εξελίχθηκε σε μια από τις μεγαλύτερες στρατιωτικές καταστροφές της ιστορίας: Ο ρωσικός στρατός υπό τον Σαμσόνοφ περικυκλώθηκε και καταστράφηκε από τους Γερμανούς, χάνοντας 30.000 άνδρες.

Δυο μήνες αργότερα, στις 31 Οκτωβρίου, ρωσικά στρατεύματα με τον στρατηγό Ράσκι ανάγκασαν τους Γερμανούς του Χίντεμπουργκ να οπισθοχωρήσουν, δίνοντας τέλος στη μάχη του ποταμού Βιστούλα. Οι Γερμανοί έχασαν τουλάχιστον 42.000 άνδρες αλλά και οι Ρώσοι είχαν βαριές απώλειες.

Οι Γερμανοί επανήλθαν και, στις 21 Φεβρουαρίου του 1915, με τον Χίντεμπουργκ, νίκησαν τους Ρώσους του Βαρόνου Σίεβερ. Πάνω από 200.000 Ρώσοι έχασαν τη ζωή τους μέσα στη μέρα.

Το καλοκαίρι του 1916, η κατάσταση έφτασε στο απροχώρητο καθώς ο στρατηγός Αλέξιος Μπρουσίλοφ (1853 – 1926) έκανε τη μεγάλη επίθεση κατά του αυστριακού στρατού, για να ανακουφίσει τους Σέρβους. Εκατόμβες νεκρών κι από τις δυο μεριές ήταν το τίμημα για τα ελάχιστα κέρδη της επιχείρησης. Το σύνθημα των μπολσεβίκων για άμεση ειρήνευση έβρισκε όλο και περισσότερους οπαδούς. Η κατακραυγή στρεφόταν ανοιχτά πια κατά του τσάρου, της αριστοκρατίας και των στρατηγών.

Ένας πρίγκιπας, ένας μεγάλος δούκας κι ένας βουλευτής προσπάθησαν ν’ ανακόψουν την πορεία προς την καταστροφή δολοφονώντας τον Ρασπούτιν, στις 30 Δεκεμβρίου του 1916. Ήταν αργά. Οι διαδηλώσεις, οι απεργίες κι οι εξεγέρσεις σάρωναν τη χώρα. Τα απαγορευμένα σοβιέτ (συμβούλια των εργατών) ξεφύτρωναν παντού με τον έλεγχό τους να περνά στους μπολσεβίκους. Η νέα χρονιά θα αποδεικνυόταν καθοριστική.

1460: Στον πόλεμο των Ρόδων, ο Ριχάρδος του Γιορκ με περίπου 5.000 άνδρες ηττάται από την Βασίλισσα Μαργαρίτα και τους Λάνκαστερ στην μάχη του Γουέκφιλντ. Σχεδόν 3.000 άνδρες του στρατού της Υόρκης, σκοτώνονται.

1880: Στη Νότια Αφρική, το Τράνσβααλ, με τον Πολ Κρούγκερ, αυτοανακηρύσσεται δημοκρατία προκαλώντας τον πόλεμο των Μπόερς.

1915: Στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο, ένα γερμανικό υποβρύχιο τορπιλίζει το βρετανικό επιβατηγό «P. and O. Persia» στα ανοιχτά της Κρήτης. Τουλάχιστον 330 άτομα σκοτώνονται από τους 501 επιβαίνοντες.

1947 Σαν σήμερα: Παραιτείται ο Μιχαήλ Α’ της Ρουμανίας. Γεννήθηκε το 1921 και βασίλευσε κάτω από κηδεμονία την τριετία 1927 – 1930 κι από το 1940.

1988: Καταδικάζεται σε φυλάκιση 12 χρόνων για δωροδοκία, ο Γιούρι Τσουρμπάνοφ, γαμπρός του πρώην Σοβιετικού ηγέτη, Λεονίντ Μπρέζνιεφ.

1995: Εκατοντάδες άνθρωποι, πολλοί κλαίγοντας από χαρά, βγαίνουν τους δρόμους του Γκοράζντε στην ανατολική Βοσνία για να καλωσορίσουν το λεωφορείο με τους πρώτους επιβάτες που επισκέπτονταν το μουσουλμανικό έδαφος μετά από τρία χρόνια αποκλεισμού.

2006: Στα 69 του χρόνια, εκτελείται στη Βαγδάτη ο πρώην ηγέτης του Ιράκ, Σαντάμ Χουσεΐν.

Η 30ή Δεκεμβρίου στον πολιτισμό

30 Δεκεμβρίου 1691 Πεθαίνει ο χημικός, Ρόμπερτ Μπόιλ

Έγινε γνωστός για τα πειράματά του πάνω στις ιδιότητες των αερίων και είναι πρώτος που καθόρισε με ακρίβεια την πυκνότητα των στερεών και υγρών σωμάτων. Ο Ρόμπερτ Μπόιλ γεννήθηκε στην Ιρλανδία στις 25 Ιανουαρίου 1627, έβδομος γιος (14^ο παιδί) του κόμη Ρίτσαρντ Μπόιλ, ενός από τους πιο πλούσιους της εποχής του. Η φιλομάθειά του έγινε αμέσως αντιληπτή στο σχολείο και, στα 12 του (1639), τον πήρε μαζί του ο δάσκαλός του για ένα γύρο της Ευρώπης, στον οποίο τους συνόδευε και ένας από τους μεγαλύτερους αδελφούς του, ο Φράνσις. Η επανάσταση που ξέσπασε στην Ιρλανδία το 1642, ανάγκασε τον Φράνσις να επιστρέψει, ενώ ο Ρόμπερτ με τον δάσκαλό του έμειναν στη Γενεύη. Εκεί, ο νεαρός αριστοκράτης βελτίωσε τις γνώσεις του. Στα 1644, επέστρεψε στην Ιρλανδία με όνειρο να γίνει συγγραφέας. Μιμήθηκε την γαλλική λαϊκή λογοτεχνία αλλά προτίμησε να γράφει ηθικά δοκίμια. Ήταν βαθιά θρησκευόμενος και υποστήριξε πολλές θρησκευτικές αποστολές. Από τα 1647, ήρθε σε επαφή με μια ομάδα επιστημόνων διανοητών και, δυο χρόνια αργότερα, αφιερώθηκε στη φυσική και την πειραματική χημεία. Πέθανε τιμημένος στις 30 Δεκεμβρίου 1691.

1865: Γεννιέται στην Ινδία ο Άγγλος μυθιστοριογράφος, ποιητής και συγγραφέας διηγημάτων Ρούντγιαρντ Κίπλινγκ, θαυμαστής της «ανωτερότητας του αγγλοσαξονικού ιμπεριαλισμού». Τα πιο γνωστά μυθιστορήματά του είναι το «Κιμ» και «Το βιβλίο της ζούγκλας». Νόμπελ λογοτεχνίας 1907. Πέθανε το 1936.

1873 Σαν σήμερα: Δημιουργείται στην Αμερική ο Οργανισμός Μέτρων και Σταθμών με σκοπό την ασφάλεια των οργάνων μέτρησης επιφανειών και βάρους.

1944 Σαν σήμερα: Πεθαίνει ο Γάλλος συγγραφέας Ρομέν Ρολάν, βραβείο νόμπελ 1915. Γεννήθηκε το 1886.

1974: Με δικαστική απόφαση, οι Μπιτλς διαλύονται και τυπικά.

2008: Σε ηλικία 100 ετών, πεθαίνει ο θρυλικός «Ζαμόρα», τερματοφύλακας του Ολυμπιακού, Αχιλλέας Γραμματικόπουλος. Μεσουράνησε τη δεκαετία 1928 -1939.