Πού είναι η Πόλη της Τροίας και τι βρήκαν οι αρχαιολόγοι εκεί;

Η Τροία, η θρυλική πόλη που έγινε γνωστή μέσα από την Ιλιάδα του Ομήρου, αποτελεί ένα από τα πιο συναρπαστικά μυστήρια της αρχαιότητας. Συνδεδεμένη με τον Τρωικό Πόλεμο, την ιστορία της Ελένης και τον Δούρειο Ίππο, η ύπαρξή της αμφισβητήθηκε για αιώνες, θεωρούμενη από πολλούς ως μύθος.

Ωστόσο, οι αρχαιολογικές ανασκαφές έφεραν στο φως μια τοποθεσία που ταυτίζεται με την αρχαία Τροία, ρίχνοντας φως στην ιστορία της. Πού βρίσκεται λοιπόν η Τροία, τι ανακάλυψαν οι αρχαιολόγοι εκεί και πώς συνδέεται με το ομηρικό έπος;

Η Τοποθεσία της Τροίας

Η Τροία εντοπίζεται στη βορειοδυτική Τουρκία, κοντά στην πόλη Çanakkale, σε έναν λόφο γνωστό ως Χισαρλίκ (Hissarlik), που βλέπει προς τα Δαρδανέλλια και το Αιγαίο Πέλαγος. Αυτή η στρατηγική θέση, κοντά στα στενά που συνδέουν τη Μαύρη Θάλασσα με τη Μεσόγειο, την καθιστούσε σημαντικό εμπορικό και στρατιωτικό κέντρο στην αρχαιότητα. Ο λόφος Χισαρλίκ, που υψώνεται μόλις 30 μέτρα πάνω από την πεδιάδα, δεν εντυπωσιάζει με το μέγεθός του σήμερα, αλλά οι ανασκαφές αποκάλυψαν ότι ήταν μια οχυρωμένη πόλη με πολλαπλά στρώματα κατοίκησης, που χρονολογούνται από την Εποχή του Χαλκού μέχρι τη Ρωμαϊκή περίοδο.

Η Ανακάλυψη της Τροίας

Η ανακάλυψη της Τροίας οφείλεται στον Γερμανό ερασιτέχνη αρχαιολόγο Ερρίκο Σλήμαν, ο οποίος, εμπνευσμένος από την Ιλιάδα, ξεκίνησε ανασκαφές στο Χισαρλίκ το 1870. Ο Σλήμαν πίστευε ακράδαντα ότι η Τροία του Ομήρου ήταν ιστορικό γεγονός και όχι μύθος. Κατά τη διάρκεια των εργασιών του, ανακάλυψε εννέα διαδοχικά στρώματα πόλεων, που ονόμασε Τροία Ι έως Τροία ΙΧ, με την Τροία Ι να χρονολογείται γύρω στο 3000 π.Χ. και την Τροία ΙΧ να φτάνει στην ελληνιστική και ρωμαϊκή εποχή. Ο Σλήμαν ταύτισε την Τροία ΙΙ με την πόλη του Ομήρου, ανακαλύπτοντας έναν «θησαυρό του Πριάμου» – χρυσά κοσμήματα και αντικείμενα – που πίστευε ότι ανήκαν στον βασιλιά της Ιλιάδας. Ωστόσο, αργότερα αποδείχθηκε ότι η Τροία ΙΙ ήταν πολύ παλαιότερη (2500 π.Χ.) από τον υποτιθέμενο Τρωικό Πόλεμο (1200 π.Χ.).

Οι σύγχρονοι αρχαιολόγοι θεωρούν ότι η Τροία VIIa, που καταστράφηκε γύρω στο 1200 π.Χ., ταιριάζει χρονικά και ιστορικά με το ομηρικό έπος. Αυτή η πόλη έδειξε σημάδια βίαιης καταστροφής, πιθανώς από φωτιά, και είχε ισχυρά τείχη, όπως περιγράφει ο Όμηρος. Οι ανασκαφές συνεχίστηκαν από άλλους, όπως τον Καρλ Μπλέγκεν και τον Μάνφρεντ Κόρφμαν, αποκαλύπτοντας μια πόλη μεγαλύτερη και πιο σύνθετη από ό,τι αρχικά πίστευε ο Σλήμαν.

Τι Βρήκαν οι Αρχαιολόγοι;

Οι ανασκαφές στο Χισαρλίκ αποκάλυψαν μια σειρά από ευρήματα που φωτίζουν τη ζωή στην αρχαία Τροία. Βρέθηκαν ισχυρά αμυντικά τείχη, πύργοι, πύλες και σπίτια από λάσπη και πέτρα, που δείχνουν έναν καλά οργανωμένο οικισμό. Η Τροία VIIa, συγκεκριμένα, είχε ίχνη πυρκαγιάς και καταστροφής, καθώς και όπλα, όπως αιχμές δοράτων, που υποδηλώνουν πολεμική σύγκρουση. Επιπλέον, κεραμικά, εργαλεία και εμπορικά αντικείμενα από τη Μυκηναϊκή Ελλάδα, την Κύπρο και τη Μικρά Ασία αποδεικνύουν ότι η Τροία ήταν σημαντικό εμπορικό κέντρο.

Ο «θησαυρός του Πριάμου» του Σλήμαν, αν και χρονολογήθηκε λανθασμένα, περιλάμβανε χρυσά διαδήματα, σκουλαρίκια και όπλα, δείχνοντας τον πλούτο της πόλης σε παλαιότερες φάσεις. Ωστόσο, δεν βρέθηκε κάτι που να αποδεικνύει άμεσα την ύπαρξη του Δούρειου Ίππου ή των ηρώων της Ιλιάδας, όπως ο Αχιλλέας ή ο Έκτορας. Οι αρχαιολόγοι βρήκαν επίσης επιγραφές σε γραμμική γραφή και χεττιτικά κείμενα που αναφέρουν μια πόλη με το όνομα «Wilusa», που πιθανότατα συνδέεται ετυμολογικά με την «Ιlios» (Ίλιο) του Ομήρου.

Η Σχέση με την Ιλιάδα

Η σύνδεση της Τροίας με την Ιλιάδα παραμένει αμφιλεγόμενη. Ο Όμηρος έγραψε το έπος του γύρω στο 1200 π.Χ., πιθανότατα βασισμένος σε προφορικές παραδόσεις που περιέγραφαν έναν πραγματικό πόλεμο. Η καταστροφή της Τροίας VIIa ταιριάζει χρονικά με αυτή την περίοδο, και η γεωγραφική της θέση συμφωνεί με την περιγραφή του Ομήρου για μια πόλη κοντά στη θάλασσα. Ωστόσο, η Ιλιάδα είναι περισσότερο ποίηση παρά ιστορικό χρονικό, γεμάτη υπερβολές και μυθικά στοιχεία, όπως η παρέμβαση των θεών. Οι περισσότεροι μελετητές πιστεύουν ότι ο Τρωικός Πόλεμος μπορεί να βασίζεται σε μια πραγματική σύγκρουση –ίσως για εμπορικούς ή στρατηγικούς λόγους– που μεγεθύνθηκε από τον Όμηρο.

Η Πόλη της Τροίας, κρυμμένη στον λόφο Χισαρλίκ, είναι πλέον αποδεδειγμένη αρχαιολογική πραγματικότητα, αν και η πλήρης ταύτισή της με την πόλη της Ιλιάδας παραμένει υπό συζήτηση. Οι ανασκαφές αποκάλυψαν μια πλούσια, οχυρωμένη πόλη που άκμασε για χιλιάδες χρόνια, προσφέροντας στοιχεία για τη ζωή και τις συγκρούσεις της Εποχής του Χαλκού. Είτε ο Δούρειος Ίππος υπήρξε είτε όχι, η Τροία συνεχίζει να γοητεύει, συνδέοντας τον μύθο με την ιστορία και υπενθυμίζοντάς μας τη δύναμη της ανθρώπινης αφήγησης.