Ο «θάνατος» του παραδοσιακού φούρνου στην Ελλάδα

Τα τελευταία χρόνια, ο παραδοσιακός φούρνος της γειτονιάς στην Ελλάδα αντιμετωπίζει μια πρωτοφανή κρίση, με όλο και περισσότερα αρτοποιεία να βάζουν λουκέτο. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ομοσπονδίας Αρτοποιών Ελλάδος, από το 2022 έως σήμερα, έχουν κλείσει περισσότερα από 800 αρτοποιεία, ενώ ο κλάδος βρίσκεται μπροστά σε νέες προκλήσεις που δυσχεραίνουν τη βιωσιμότητά του.

Τι είναι, όμως, αυτό που οδηγεί στην εξαφάνιση των παραδοσιακών φούρνων, που κάποτε αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι της ελληνικής καθημερινότητας;

1. Το αυξημένο κόστος λειτουργίας

Ένας από τους βασικότερους λόγους που αναγκάζουν τους φούρνους να κλείσουν είναι η εκτόξευση του κόστους λειτουργίας. Τα τελευταία χρόνια, η αύξηση στις τιμές της ενέργειας, των πρώτων υλών και των ενοικίων έχει πλήξει σοβαρά τις μικρές επιχειρήσεις.

Η ηλεκτρική ενέργεια και το φυσικό αέριο, που είναι απαραίτητα για τη λειτουργία των φούρνων, έχουν σημειώσει σημαντικές αυξήσεις, καθιστώντας δύσκολο για τους αρτοποιούς να διατηρήσουν τις επιχειρήσεις τους χωρίς να μετακυλήσουν το κόστος στους καταναλωτές. Ωστόσο, η αύξηση των τιμών στα προϊόντα ψωμιού και αρτοσκευασμάτων συχνά οδηγεί σε μείωση της ζήτησης, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο.

2. Ο αθέμιτος ανταγωνισμός από τα σούπερ μάρκετ

Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που έχει επηρεάσει τους παραδοσιακούς φούρνους είναι η επέκταση των σούπερ μάρκετ στην αγορά του ψωμιού. Πολλά καταστήματα λιανικής χρησιμοποιούν τη μέθοδο “bake off”, δηλαδή ψήνουν προ-κατεψυγμένα αρτοσκευάσματα μέσα στα καταστήματα, προσφέροντας στους καταναλωτές φρέσκο ψωμί σε χαμηλότερες τιμές.

Αυτό το μοντέλο μειώνει την ανάγκη για τοπικούς φούρνους και αποσπά μεγάλο μέρος της πελατείας τους, καθώς οι καταναλωτές επιλέγουν τη λύση του σούπερ μάρκετ για ευκολία και χαμηλότερο κόστος.

3. Έλλειψη προσωπικού και διαδοχής

Ο παραδοσιακός φούρνος της γειτονιάς είναι, σε μεγάλο βαθμό, οικογενειακές επιχειρήσεις. Πολλά αρτοποιεία περνούν από γενιά σε γενιά, όμως τα τελευταία χρόνια, όλο και λιγότεροι νέοι ενδιαφέρονται να συνεχίσουν το επάγγελμα. Οι απαιτήσεις του επαγγέλματος είναι υψηλές, καθώς οι αρτοποιοί εργάζονται σκληρά από τα ξημερώματα, χωρίς πολλές διακοπές ή σταθερό ωράριο.

Η έλλειψη ενδιαφέροντος από τη νέα γενιά για το επάγγελμα, σε συνδυασμό με τη γενική δυσκολία εξεύρεσης εργαζομένων, έχει οδηγήσει πολλούς αρτοποιούς στην απόφαση να κλείσουν τα καταστήματά τους.

4. Η αλλαγή στις καταναλωτικές συνήθειες

Οι διατροφικές συνήθειες των Ελλήνων έχουν αλλάξει σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Πολλοί καταναλωτές μειώνουν την κατανάλωση ψωμιού για λόγους διατροφής, ενώ άλλοι προτιμούν εναλλακτικές λύσεις, όπως τα αρτοσκευάσματα χωρίς γλουτένη ή με χαμηλούς υδατάνθρακες.

Επιπλέον, η τάση για υγιεινή διατροφή έχει στρέψει αρκετούς καταναλωτές σε προϊόντα που θεωρούνται πιο θρεπτικά από το παραδοσιακό ψωμί, επηρεάζοντας αρνητικά τη ζήτηση.

5. Η υψηλή φορολογία και οι οικονομικές δυσκολίες

Η Ελλάδα είναι γνωστή για το βαρύ φορολογικό καθεστώς που επιβαρύνει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Οι φούρνοι δεν αποτελούν εξαίρεση, καθώς καλούνται να πληρώσουν υψηλούς φόρους και ασφαλιστικές εισφορές, γεγονός που μειώνει την κερδοφορία τους.

Πολλοί μικροί επιχειρηματίες δυσκολεύονται να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους, ειδικά σε περιόδους οικονομικής ύφεσης ή αυξημένου κόστους πρώτων υλών.

Μπορούν να σωθούν οι παραδοσιακοί φούρνοι;

Παρόλο που η κατάσταση είναι δύσκολη, υπάρχουν τρόποι να σωθούν οι τοπικοί φούρνοι:

• Επένδυση στην ποιότητα και την καινοτομία: Οι αρτοποιοί μπορούν να διαφοροποιηθούν προσφέροντας premium προϊόντα, όπως βιολογικό ψωμί, προζυμένιο ψωμί και εναλλακτικά αρτοσκευάσματα.
• Χρήση τεχνολογίας: Η δημιουργία e-shop και η δυνατότητα online παραγγελιών μπορεί να προσελκύσει νέους πελάτες.
• Συνεργασία με τοπικούς παραγωγούς: Η προώθηση ελληνικών πρώτων υλών και η υποστήριξη της τοπικής οικονομίας μπορεί να αυξήσει την ελκυστικότητα του προϊόντος.
• Προσαρμογή στις νέες διατροφικές τάσεις: Η παραγωγή αρτοσκευασμάτων χωρίς γλουτένη, πρωτεϊνικού ψωμιού και άλλων σύγχρονων επιλογών μπορεί να δώσει ώθηση στις πωλήσεις.

Ο παραδοσιακός φούρνος της γειτονιάς περνάει δύσκολες στιγμές, καθώς οι οικονομικές, κοινωνικές και τεχνολογικές εξελίξεις δημιουργούν ένα περιβάλλον όπου η επιβίωσή του γίνεται όλο και πιο δύσκολη. Ωστόσο, με σωστές στρατηγικές και προσαρμογή στις νέες ανάγκες της αγοράς, οι μικροί φούρνοι μπορούν να διατηρήσουν τη θέση τους και να συνεχίσουν να αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ελληνικής γειτονιάς.