Τα οφέλη της γιόγκα… για παιδιά

Yoga σημαίνει «ένωση». Η yoga, που ασκείται εδώ και 5000 χρόνια, είναι ένα σύστημα πρακτικών που αποσκοπεί στην πρόσβαση και ενσωμάτωση όλων των πλευρών της αληθινής μας φύσης -σώματος, νου και πνεύματος-, στην αναζήτησή μας για εσωτερική αρμονία στοχεύοντας στην προαγωγή, διατήρηση και ενίσχυση της υγείας και της ευεξίας, στην ευτυχία και στην επαφή με τον εαυτό.

Παρόλο που οι ενήλικες έχουν αρχίσει ήδη να συνειδητοποιούν τα αναρίθμητα οφέλη της yoga, δεν έχουν συνειδητοποιήσει, ίσως, ακόμα ότι τα ίδια οφέλη μπορούν να αποκομίσουν και τα παιδιά.

Τα σημερινά παιδιά, ζώντας όπως κι εμείς σε έναν συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο, έρχονται αντιμέτωπα με διάφορες προκλήσεις, όπως άγχος, ενδοσχολική βία, παχυσαρκία, κλπ, και είναι ιδιαιτέρως σημαντικό να αποκτήσουν υγιείς συνήθειες το νωρίτερο δυνατό.

Θέλεις να μειώσεις τον λογαριασμό του ρεύματός σου; Είναι απλό!

Μπορεί κάποιους να τους ξενίζει το γεγονός ότι τα παιδιά νιώθουν κι αυτά πίεση και άγχος, αλλά αν το σκεφτούμε λίγο καλύτερα, θα δούμε ότι από το πρωί που θα σηκωθούν έχουν να πάνε σχολείο και να ανταποκριθούν στις όποιες σχετικές απαιτήσεις, μετά να παρακολουθήσουν μαθήματα μουσικής ή ξένων γλωσσών ή όποια άλλη εξωσχολική δραστηριότητα, κι όλα αυτά σε μια ηλικία που είναι σημαντική η απόκτηση φίλων, η ανάγκη να νιώσουν ότι «ταιριάζουν» σε ένα περιβάλλον!

Συνήθως, αυτές τις καταστάσεις, αυτές τις επιρροές, δεν τις θεωρούμε στρεσογόνες για ένα παιδί, η πραγματικότητα, όμως, είναι ότι στα μάτια του ίδιου του παιδιού είναι.

Τα παιδιά μπορούν να ξεκινήσουν τη yoga ακόμα κι από την ηλικία των 3 – 4, μόνο που ασκήσεις που απαιτούν ισορροπία, δύναμη και συντονισμό ενδέχεται να αποδειχτούν απαιτητικές σε αυτές τις πιο μικρές ηλικίες. Η πρακτική της yoga δε σημαίνει μόνο χαλάρωση, ησυχία και ακινησία· ίσα-ίσα που στα παιδιά σημαίνει και παιχνίδι, ενεργή συμμετοχή, διάδραση και αλληλεπίδραση.

Με κάθε burger, δώρο αναψυκτικό 330ml!

Η yoga είναι ευεργετική για τα παιδιά για πολλούς λόγους

Λόγω του ότι τα παιδιά αντιμετωπίζουν προκλήσεις ή/και συγκρούσεις συναισθηματικής, κοινωνικής και σωματικής φύσης, μία προσαρμοσμένη και τακτική πρακτική της yoga, που συμπεριλαμβάνει τεχνικές αναπνοής, ασκήσεις χαλάρωσης, παιχνίδια, κατασκευές, διήγηση παραμυθιών, μουσική, χορό και σωματικές ασκήσεις, μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμη για αυτά. Οι σωματικές ασκήσεις, η αναπνοή, η συγκέντρωση και ο τρόπος που μαθαίνουν τα παιδιά να δρουν ή/και να αντιδρούν σε διάφορες καταστάσεις, οδηγεί τα παιδιά σε μία συνεχή αυτο-ανακάλυψη και φιλομάθεια.

Τα οφέλη της yoga στα παιδιά πολλά και σημαντικά! Σε λίγες σειρές, μπορούμε αρχικά να πούμε ότι η yoga εκτός του ότι θρέφει την καρδιά, το νου και το σώμα, ασκεί το πνεύμα (αποκτούν συναισθηματική νοημοσύνη, ενισχύσουν διάφορες ομαδικές και ατομικές δεξιότητες, μαθαίνουν να αλληλεπιδρούν σε ομαδικό πλαίσιο και να υποστηρίζουν τη μοναδικότητά τους και την αυτοέκφραση), καλλιεργεί θεμελιώδεις αξίες της ζωής (μη-βία, ειλικρίνεια, υπομονή, ευγνωμοσύνη, σεβασμό, ικανοποίηση, εκτίμηση), ενώ πρώτα και πάνω ίσως από όλα, βοηθάει τα παιδιά να εκτονωθούν, να παίξουν, να μάθουν, να διασκεδάσουν!

Κατά τη διάρκεια της πρακτικής δίνεται η δυνατότητα στα παιδιά να παίξουν και να συγκεντρωθούν χωρίς να ανησυχούν για το εάν κάνουν κάτι σωστά ή όχι, γι’ αυτό και είναι, μάλιστα, ιδανική για περιπτώσεις παιδιών που, από συστολή ή/και από φόβο αποτυχίας, αποφεύγουν οποιαδήποτε σωματική δραστηριότητα και ομαδική συναναστροφή.

Είναι σημαντικό, όμως, να γίνει και μια αναλυτική αναφορά στα πλούσια ευεργετήματα της yoga στα παιδιά με κάποιες λέξεις – κλειδιά:

• Σώμα – Φυσιολογία: Ενισχύεται η ευλυγισία με την ενδυνάμωση, τη χαλάρωση και το stretching των μυών. Επιτυγχάνεται γενικότερα καλύτερη φυσική κατάσταση και σωματική ενδυνάμωση, κυρίως γιατί τα παιδιά μαθαίνουν να χρησιμοποιούν όλους τους μύες τους με καινούριους τρόπους· είτε πρόκειται για μια κίνηση που γίνεται σε όρθια, καθιστή ή ύπτια θέση, η καθεμία από αυτές προκαλεί την ενεργοποίηση διαφόρων μυϊκών ομάδων, ενώ συγχρόνως το παιδί αποκτάει επίγνωση του σώματος και των λειτουργιών του σώματός του. Ευθυγραμμίζεται η σπονδυλική στήλη και γενικά τα οστά, οξυγονώνονται οι μύες ενισχύοντας έτσι παράλληλα και το νευρικό σύστημα και βελτιώνοντας το πεπτικό, το αναπνευστικό και το κυκλοφορικό σύστημα, εγκεφαλικές και άλλες σωματικές λειτουργίες.
• Ισορροπία – Συντονισμός: Η ισορροπία είναι ένα βασικό στοιχείο της yoga. Οι ασκήσεις ισορροπίας δημιουργήθηκαν για την προώθηση και ενίσχυση της πνευματικής και σωματικής ισορροπίας, ενώ η πνευματική διαύγεια και σταθερότητα αναδύεται από την προσπάθεια ακόμα εκτέλεσης των ασκήσεων. Ακόμα κι αν ένα παιδί δυσκολεύεται να σταθεί στο ένα πόδι, εξοικειώνεται με την πνευματική και σωματική ισορροπία, εάν και μόνο μπορέσει να παραμείνει ήρεμο τη στιγμή που θα την χάσει και που θα ξαναπροσπαθήσει να την βρει. Καθώς τα παιδιά αρχίζουν να μαθαίνουν να βελτιώνουν τη σωματική τους ισορροπία, γεμίζουν από μία αίσθηση ολοκλήρωσης. Ο συντονισμός σχετίζεται, επίσης, στενά με την ισορροπία και προωθεί την επίτευξη μιας γενικότερης επιδεξιότητας.
• Εστίαση – Συγκέντρωση: Η εκτέλεση των ασκήσεων ενθαρρύνει τα παιδιά να «καθαρίσουν» το μυαλό τους και να εστιάσουν στην ίδια την προσπάθεια που καταβάλλουν εκείνη τη στιγμή. Αποτέλεσμα αυτής της εστίασης είναι η κατάκτηση μίας συγκεκριμένης άσκησης ή της ισορροπίας που απαιτείται σε αυτήν, κάτι που καθρεφτίζεται στη συνέχεια και στην υπόλοιπή του ζωή (π.χ., στο σχολείο), περιορίζοντας ή ακόμα και εξαλείφοντας συμπτώματα ελλειμματικής προσοχής ή υπερκινητικότητας.
• Αυτοεκτίμηση – Αυτοπεποίθηση: Η yoga βοηθάει στην ενστάλαξη αυτοπεποίθησης και σιγουριάς, ενώ συγχρόνως προάγει τη μάθηση μέσω του βιώματος. Με τη yoga τα παιδιά μαθαίνουν να δείχνουν επιμονή και υπομονή και να προσπαθούν, χωρίς άγχος, για την επίτευξη των στόχων τους. Η αλήθεια είναι ότι ένας δάσκαλος yoga μπορεί απλά και μόνο να προσφέρει καθοδήγηση, γιατί το παιδί είναι αυτό που τελικά θα προσπαθήσει να τα καταφέρει. Αυτός είναι κι ένας από τους βασικότερους λόγους που όταν ένα παιδί «κατακτήσει» μία άσκηση, αποκτά σιγουριά, αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση.
• Σχέση/επαφή νου – σώματος: Η yoga βοηθάει τα παιδιά να είναι πνευματικά υγιή σε ένα υγιές σώμα με την άσκηση του φυσικού σώματος και με τη χαλάρωση του πνεύματος. Η σύγχρονη εποχή κινείται σε υπερβολικά ταχείς ρυθμούς με φυσικό επακόλουθο τα παιδιά να νιώσουν κάποια στιγμή διαφόρων ειδών πιέσεις (προσωπική, γονεϊκή, κοινωνική), για να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν σε ό,τι συμβαίνει γύρω τους. Η yoga βοηθάει στην αποφόρτιση αλλά και αποτελεί μέσο θρέψης και ανάπτυξης ενός ανθεκτικού και επινοητικού σώματος, νου και πνεύματος, ενισχύοντας πρωταρχικά και παράλληλα τη σχέση, την επαφή μεταξύ νου και σώματος.
• Άγχος – Ανησυχία: Τα παιδιά θυμούνται και επανεκπαιδεύονται στο σωστό τρόπο αναπνοής και συνηθίζουν το να συντονίζουν την αναπνοή τους με την κίνηση, γεγονός που ηρεμεί ταυτόχρονα και το νευρικό τους σύστημα. Μαθαίνουν νέες τεχνικές και αποκτούν νέες δεξιότητες, οι οποίες με τη σειρά τους τα βοηθούν να χαλαρώσουν, να νιώσουν εσωτερική ικανοποίηση και «γέμισμα» και να διαχειριστούν τις προκλήσεις της ζωής πολύ πιο εύκολα, αποφεύγοντας να προκαλέσουν στον εαυτό τους περιττό άγχος και στρες –και όλο αυτό έχει επίσης αντίκτυπο και στην ποιότητα του ύπνου τους.
• Συνεργασία – Νοιάξιμο: Τα παιδιά μαθαίνουν τη σημασία αυτών των δύο, όπως επίσης, και της φροντίδας, της συμπόνιας και της γενναιοδωρίας. Η yoga ενθαρρύνει την ομαδική δουλειά και τη συμπόνια αντί της σύγκρουσης και της εχθρικότητας κι αυτό είναι ένα σπουδαίο «δώρο». Με την ανταλλαγή απόψεων, αισθήσεων, γνώσεων και βιωμάτων με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας, βελτιώνονται οι δεξιότητες επαφής και επικοινωνίας. Επιπλέον, με τη yoga ανακαλύπτουν τον εαυτό τους και μαθαίνουν να συνδέονται πιο βαθιά με το εσωτερικό τους εαυτό, αναπτύσσοντας συγχρόνως μια πιο στενή σχέση με το φυσικό τους περιβάλλον.
• Δημιουργικότητα – Φαντασία: Πολλές από τις asanas (σωματικές ασκήσεις) είναι εμπνευσμένες από το ζωικό και το φυτικό βασίλειο, οπότε όταν τα παιδιά μιμούνται κινήσεις και ήχους της φύσης, έχουν τη δυνατότητα να φανταστούν ότι αποκτούν τις ποιότητες του αντικειμένου μίμησής τους. Κάνοντας την asana του λιονταριού, για παράδειγμα, είναι σα να βιώνουν όχι μόνο τη δύναμη και τη συμπεριφορά του λιονταριού αλλά και την αίσθηση της δύναμής του: πότε επιτίθεται – πότε υπαναχωρεί. Όπως, επίσης, τα ενθαρρύνει να έχουν πιο «ανοιχτά» μυαλά, να σκέφτονται «εκτός πλαισίου» και να έχουν τη διάθεση να δοκιμάζουν καινούρια πράγματα.

Σε μια εποχή που πολλά παιδιά τις ελεύθερες ώρες τους κλείνονται όλο και περισσότερο στο σπίτι και στον εαυτό τους (παίζοντας, π,χ., παιχνίδια στον υπολογιστή), αρχίζουν, ενδεχομένως, να χάνουν τη δυνατότητα αληθινής διαπροσωπικής επαφής.

Η yoga προσφέρει τη δυνατότητα να έρθουν στο «εδώ και τώρα», σε επαφή με τον εαυτό τους και με άλλα παιδιά. 

Η yoga παρέχει στα παιδιά ένα υγιές , μη-ανταγωνιστικό, ευχάριστο και ασφαλές πλαίσιο, μέσα στο οποίο τους δίνεται η δυνατότητα να «ανθίσουν» σε όλα τα επίπεδα. Τα παιδιά έχουν την ανάγκη να ανακαλύπτουν τον κόσμο από μόνα τους, οπότε «μασώντας» τους τα πάντα, χωρίς να τα αφήνουμε να σκεφτούν, πιέζοντάς τα για καλύτερες αποδόσεις, προσπαθώντας μονίμως να επιβληθούμε, καταλήγουμε, τελικά, να τα αποτρέπουμε από το να μάθουν να σκέφτονται και να αυτενεργούν.

Θα ήταν σίγουρα προτιμότερο να προσφέρουμε ένα δημιουργικό περιβάλλον γεμάτο αγάπη και φροντίδα, στο οποίο θα μπορούν να ανακαλύψουν τον κόσμο σε μια θετική και γεμάτη αγάπη ατμόσφαιρα. Η yoga μπορεί να τα βοηθήσει να ανοίξουν την καρδιά τους και να τα μάθει πώς να ζουν μία ευτυχισμένη, χαρούμενη, υγιή και δημιουργική ζωή. Μπορεί να τα βοηθήσει να εξερευνήσουν τη ζωή υπό ένα εντελώς διαφορετικό πρίσμα κι έτσι να έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν, να εκφραστούν και να εξελιχθούν σε ευτυχισμένους και με αυτοπεποίθηση ενήλικες. 

Η πρακτική της yoga γίνεται με τέτοιον τρόπο που επιτρέπει στα παιδιά να παίξουν, να χρησιμοποιήσουν την φαντασία τους, αλλά και να χαλαρώσουν, να διασκεδάσουν, να ενισχύσουν τη δύναμη συγκέντρωσης και την αυτοπεποίθησή τους. Σε μια συνάντηση όλα  μπορούν να συμβούν, όλα μπορούν να αλλάξουν μορφή και έννοια: το στρωματάκι να γίνει από σανίδα του σερφ κουβέρτα, το αεροπλάνο σούπερμαν και άλλα πολλά, γιατί στη yoga για παιδιά “the sky is the limit” (ο ουρανός είναι το όριο), με τη δημιουργικότητα, τη διάθεση, τη διασκέδαση και την φαντασία σε πρωταγωνιστικούς ρόλους!

Ζωή Μπαχταλιά,

Hatha Yoga Teacher (Himalayan Institute, USA),

Rainbow Kids & Family Yoga Teacher,

Μέλος Yoga Alliance (RYT200),

Σύμβουλος Αyurveda

& Ανθοϊαμάτων Bach,

Θεραπεύτρια Usui Reiki