Ο κλάδος της αρχαιολογίας είναι η επιστήμη που βοηθάει στην ανακάλυψη αρχαιολογικών ευρημάτων που οδηγούν στην ταυτοποίηση, με βάση τα ιστορικά στοιχεία, πολιτισμών. Επιπλέον, αποδεικνύουν την ύπαρξη γεγονότων που τώρα πλέον διδασκόμαστε για να κατανοήσουμε τις συνθήκες που διαδραματίστηκαν όπως και την εποχή.
Βλέπουμε ότι οι πολιτισμοί που έχουν προϋπάρξει δίνουν μαθήματα στα καλλιτεχνικά δρώμενα αλλά και στις επιστήμες, ενώ το εμπόριο και η οικονομία είναι σε άνθιση. Σε περιόδους ακμής έχουν δώσει τα φώτα τους αλλά και την σκυτάλη στις επόμενες γενιές να συνεχίσουν έργα απαράμιλλης ομορφιάς. Η αρχαιολογία σαν επιστήμη και η συντήρηση των αρχαιοτήτων είναι εκείνες που με αγάπη για την ιστορία αλλά και την καταγωγή τους μπορούν να συντηρήσουν αρχαία έργα.
Τα αρχαιολογικά ευρήματα είναι εκείνα που σφραγίζουν και κατοχυρώνουν την ύπαρξη γεγονότων αλλά και τις ρίζες του κάθε έθνους, όπως και την προσφορά τους στην ανθρωπότητα σε περιόδους ακμής. Δείχνουν επίσης τον τρόπο που φθίνουν σε περιόδους παρακμής ως μάθημα για τις επόμενες γενιές, αφού η ιστορία αποδεδειγμένα επαναλαμβάνεται.
Σε κάθε μέρος της χώρας από άκρη σε άκρη έχουν βρεθεί μνημεία, ναοί αλλά και γραπτά που δίνουν στοιχεία για την ζωή των κατοίκων το θρήσκευμα, μέσα από αναπαραστάσεις που φυλάσσονται στα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους. Πολλές φορές συμβαίνουν γεωλογικές αλλαγές αλλά και εν καιρώ πολέμων πόλεις έχουν χαθεί στα έγκατα της γης, ενώ άλλες έχουν βρεθεί μέσα στην θάλασσα, με αποτέλεσμα αρχαιολογικές ανασκαφές να γίνονται και μέσα σε αυτή.
Στη Δήλο έχουν βρεθεί υποθαλάσσια πάρα πολλά αρχαία, ενώ σε περιόδους που η νεότερη Ελλάδα ήταν υπό κατοχή πολλά από αυτά έφυγαν μυστηριωδώς από την χώρα. Οι αρχαιοκάπηλοι μη γνωρίζοντας την αξία των αρχαίων τα αποσπούσαν από τα κύρια κτίσματα με βία, με αποτέλεσμα να καταστρέφουν την όποια καλλιτεχνική και ιστορική τους αξία.
Η αρχαιοκαπηλία έλαβε τέλος σταδιακά στην χώρα μόλις την δεκαετία του ογδόντα, ενώ ακόμα και σήμερα στα πιο γνωστά Μουσεία της Ευρώπης φιγουράρουν αρχαιοελληνικά αγάλματα που μάλιστα είναι και αναπόσπαστα κομμάτια αρχαίων εμβλημάτων, όπως ο Παρθενώνας, και μάλιστα πεισματικά δεν επιστρέφονται.
Άραγε πώς θα ήταν η αψίδα του θριάμβου αν είχαν αφαιρεθεί τα βασικά της στοιχεία ή αν είχε αλλοιωθεί η φόρμα της όπως και σε πολλά άλλα μνημεία στον κόσμο; Η αρχαιολογία είναι η μόνη επιστήμη που μπορεί και αποδεικνύει την ύπαρξη ενός πολιτισμού και συνδέει το παρελθόν αλλά και το μέλλον του.
Έργα πολλών φιλοσόφων έχουν διασωθεί χάρη στην επιστήμη αυτή, ενώ σήμερα μπορούμε σε περιόδους σκοτεινές να αναζητήσουμε λύσεις που θα μας δώσουν ότι στοιχεία χρειαζόμαστε να ανασυνταχθούμε ως έθνη.
Η αρχαιολογία βαδίζει χέρι-χέρι με την Ιστορία, που πολλές φορές αμφισβητείται με κακόβουλες προθέσεις. Όσο γίνονται ανασκαφές και επισφραγίζονται ιστορικά στοιχεία, τόσο μια χώρα μπορεί να διατηρήσει την Ειρήνη και την ασφάλειά της. Δεν είναι τυχαίο ότι οι αρχαιολόγοι πιστοί στο έργο τους δίνουν τις απαντήσεις τους σε ερωτήματα και αμφισβητήσεις σε Εθνικά θέματα. Η παρουσία ενός έθνους είναι η Ιστορία του και τα γεγονότα που έχουν διαδραματιστεί επιβεβαιώνονται με τα αρχαιολογικά ευρήματα.
Η αστρονομία, η ιατρική αλλά και άλλες επιστήμες έχουν ωφεληθεί από την επιστήμη της αρχαιολογίας, με ευρήματα που αποδεικνύουν ότι η τεχνολογία δεν είναι κομμάτι της σύγχρονης εποχής αλλά της αρχαίας, όπως για παράδειγμα ο μηχανισμός των Αντικυθήρων.