Ινδία-Πακιστάν: Κλιμάκωση της έντασης στο Κασμίρ

Κρίση Ινδίας-Πακιστάν: Η Σύγκρουση στο Κασμίρ το 2025

Η μακροχρόνια διαμάχη μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν για το Κασμίρ, μια περιοχή στα Ιμαλάια που διεκδικούν και οι δύο χώρες από το 1947, κλιμακώθηκε δραματικά τον Απρίλιο και τον Μάιο του 2025, φέρνοντας τις δύο πυρηνικές δυνάμεις στα πρόθυρα σύγκρουσης.

Η κρίση πυροδοτήθηκε από μια πολύνεκρη τρομοκρατική επίθεση στο Ινδικό Κασμίρ, ακολουθούμενη από στρατιωτικές επιθέσεις, διπλωματικές ρήξεις και άνευ προηγουμένου μέτρα, όπως η αναστολή της Συνθήκης των Υδάτων του Ινδού.

Η Επίθεση στο Παχαλγκάμ (22 Απριλίου 2025)

Στις 22 Απριλίου 2025, ένοπλοι επιτέθηκαν σε τουρίστες στην κοιλάδα Μπαϊσαράν κοντά στο Παχαλγκάμ, στο Ινδικό Κασμίρ, σκοτώνοντας 26 ανθρώπους (25 Ινδούς, κυρίως Ινδουιστές, και έναν Νεπαλέζο) και τραυματίζοντας 17. Η επίθεση, με εκτελέσεις από κοντινή απόσταση, ήταν η πιο πολύνεκρη στην περιοχή από το 2000 και προκάλεσε οργή στην Ινδία. Η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι κατηγόρησε το Πακιστάν για «διασυνοριακές διασυνδέσεις» με την επίθεση, συνδέοντάς την με την ομάδα Lashkar-e-Taiba (LeT), γνωστή για τις επιθέσεις της στη Βομβάη το 2008. Το Πακιστάν αρνήθκε την εμπλοκή του, καταδίκασε την επίθεση και ζήτησε διεθνή έρευνα.

Η ομάδα The Resistance Front (TRF), την οποία η Ινδία χαρακτηρίζει παρακλάδι της LeT, ανέλαβε αρχικά την ευθύνη μέσω μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αλλά αργότερα ανακάλεσε την ανάληψη, επικαλούμενη την κατάργηση της αυτονομίας του Κασμίρ από την Ινδία το 2019 ως κίνητρο. Δύο ημέρες μετά, οι ινδικές αρχές κατονόμασαν τρεις υπόπτους της LeT, εκ των οποίων δύο Πακιστανοί, χωρίς να δημοσιοποιήσουν λεπτομερή στοιχεία.

Διπλωματική και Στρατιωτική Κλιμάκωση

Η επίθεση πυροδότησε μια σειρά αντιδράσεων που κλιμάκωσαν την ένταση:

• Αντιδράσεις της Ινδίας:
  • Διπλωματικά Μέτρα: Στις 23 Απριλίου, η Ινδία ανέστειλε τη συμμετοχή της στη Συνθήκη των Υδάτων του Ινδού (1960), που ρυθμίζει τη διανομή των υδάτων του ποταμού Ινδού, κρίσιμου για τη γεωργία του Πακιστάν. Επίσης, έκλεισε το συνοριακό πέρασμα Ατάρι-Βαγκάχ, απέλασε Πακιστανούς στρατιωτικούς συμβούλους από το Νέο Δελχί, ακύρωσε βίζες για Πακιστανούς και διέταξε την αποχώρηση Πακιστανών πολιτών από την Ινδία.
  • Στρατιωτικές Κινήσεις: Η Ινδία διεξήγαγε δοκιμές πυραύλων για να επιδείξει δυνατότητες «ακριβείας μεγάλου βεληνεκούς» και μείωσε τη ροή νερού μέσω του φράγματος Μπαγκλιχάρ, επηρεάζοντας τον ποταμό Τσενάμπ στο Πακιστάν. Στις 6 Μαΐου, διέταξε εθνικές ασκήσεις πολιτικής άμυνας, με σειρήνες αεράμυνας και πρωτόκολλα εκκένωσης, κίνηση πρωτοφανής εδώ και δεκαετίες.
  • Εσωτερική Καταστολή: Οι ινδικές δυνάμεις εξαπέλυσαν εκτεταμένες επιχειρήσεις στο Κασμίρ, συλλαμβάνοντας χιλιάδες και κατεδαφίζοντας σπίτια υπόπτων, μέτρα που επικρίθηκαν ως «συλλογική τιμωρία» για τον μουσουλμανικό πληθυσμό.
• Αντιδράσεις του Πακιστάν:
  • Διπλωματικά Αντίμετρα: Το Πακιστάν ανέστειλε το εμπόριο, ακύρωσε βίζες για Ινδούς, έκλεισε τον εναέριο χώρο του για ινδικές αεροπορικές εταιρείες και μείωσε την ινδική διπλωματική παρουσία στην Ισλαμαμπάντ. Χαρακτήρισε την απειλή της Ινδίας για διακοπή των υδάτων «πράξη πολέμου».
  • Στρατιωτικές Κινήσεις: Κατέρριψε ινδικό drone που φέρεται να χρησιμοποιήθηκε για κατασκοπεία στις 29 Απριλίου και διεξήγαγε δύο δοκιμές πυραύλων, συμπεριλαμβανομένου ενός πυραύλου Fatah με βεληνεκές 120 χλμ. Πακιστανικά στρατεύματα ξεκίνησαν πυρά μικρής κλίμακας κατά μήκος της Γραμμής Ελέγχου (LoC) για 12 συνεχόμενες νύχτες.

Στρατιωτική Επίθεση της Ινδίας (6 Μαΐου 2025)

Στις 6 Μαΐου, η Ινδία εξαπέλυσε στρατιωτική επιχείρηση, στοχεύοντας εννέα τοποθεσίες στο Πακιστάν και το Πακιστανικό Κασμίρ, τις οποίες περιέγραψε ως «υποδομές τρομοκρατών». Η επιχείρηση περιλάμβανε αεροπορικές επιδρομές, με αναφορές για πολλαπλές εκρήξεις. Το Πακιστάν δεσμεύτηκε να απαντήσει «με βεβαιότητα και αποφασιστικότητα», αν και λεπτομέρειες για τις άμεσες αντιδράσεις του ήταν περιορισμένες. Ο Πακιστανός Υπουργός Πληροφοριών Αταουλάχ Ταράρ είχε προειδοποιήσει στις 30 Απριλίου για «αξιόπιστες πληροφορίες» σχετικά με επικείμενη ινδική επίθεση, πρόβλεψη που επιβεβαιώθηκε.

Αντιδράσεις και Συνέπειες

• Κασμίρ: Ο φόβος κυριάρχησε και στις δύο πλευρές του Κασμίρ. Στο Μουζαφαραμπάντ (Πακιστανικό Κασμίρ), έκλεισαν πάνω από 1.000 θρησκευτικά σχολεία και οι κάτοικοι προετοίμασαν καταφύγια. Στο Ινδικό Κασμίρ, οι ντόπιοι αντιμετώπισαν αυξημένα μέτρα ασφαλείας και καταστολή, με την πρώην πρωθυπουργό Μεχμπούμπα Μουφτί να κατακρίνει την «συλλογική τιμωρία».
• Διεθνής Κοινότητα:
  • Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ συγκάλεσε κλειστή συνεδρίαση στις 5 Μαΐου, κατόπιν αιτήματος του Πακιστάν, καλώντας σε αποκλιμάκωση. Ο Γενικός Γραμματέας Αντόνιο Γκουτέρες καταδίκασε την επίθεση και πρότεινε διαμεσολάβηση.
  • Ιράν: Ο Υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγκτσί επισκέφθηκε το Πακιστάν στις 5 Μαΐου, επιχειρώντας διαμεσολάβηση.
  • Τουρκία: Υποστήριξε το Πακιστάν, με τον πρωθυπουργό Σεχμπάζ Σαρίφ να ευχαριστεί τον Ερντογάν για τη στήριξη στην υπόθεση του Κασμίρ.
• Κοινωνική Δικτύωση: Στο X, οι απόψεις διίστανται, με ινδικούς λογαριασμούς να δικαιολογούν τις επιθέσεις ως απάντηση στην τρομοκρατία και πακιστανικούς να καταδικάζουν την παραβίαση κυριαρχίας.

Συμπέρασμα

Η κρίση Ινδίας-Πακιστάν, με τις επιθέσεις της 6ης Μαΐου και την αναστολή της Συνθήκης του Ινδού, αποτελεί τη σοβαρότερη αντιπαράθεση από το 2019, με κίνδυνο πυρηνικής κλιμάκωσης. Η διεθνής κοινότητα καλεί σε αποκλιμάκωση, αλλά η έλλειψη διαλόγου και οι εθνικιστικές αφηγήσεις περιπλέκουν την κατάσταση.