Η Βυζαντινή Μουσική

Η ιστορική περίοδος της Ανατολικής Ρωμαϊκής ή αλλιώς Βυζαντινής αυτοκρατορίας, έχει να επιδείξει μία σημαντική πορεία στον τομέα της μουσικής. Η λεγόμενη Βυζαντινή μουσική ξεκίνησε σχεδόν παράλληλα την πορεία της με την ίδια την αυτοκρατορία κατά τον 4ο αιώνα μ.Χ. Κατά κοινή ομολογία, είχε πολύ στενή σύνδεση ως προς τις μελωδίες και τους ήχους με την αρχαία ελληνική μουσική, χρησιμοποιώντας μάλιστα την ελληνική γλώσσα. Εκτός από την αρχαία ελληνική επιρροή, η εβραϊκή μουσική παράδοση επέδρασε στη διαμόρφωση της βυζαντινής μουσικής μέσω της μελωδικής απόδοσης των Ψαλμών του Δαβίδ από τους Εβραίους.

Η θεματολογία της Βυζαντινής μουσικής ήταν κατά κύριο λόγο θρησκευτική, εμπνευσμένη από την Αγία Γραφή, τα συγγράμματα των Πατέρων της εκκλησίας, από γεγονότα της εποχής, από τα Μαρτυρολόγια και τα Συναξάρια των Αγίων. Ο ρυθμός του βυζαντινού άσματος ήταν ελεύθερος και μονωδικός. Ο σκοπός του ήταν κυρίως να συνοδεύει τις λέξεις, τις έννοιες για να προαχθεί με τον καλύτερο τρόπο το αίσθημα της πίστης, η κατάνυξη και η εκκλησιαστική λειτουργία.

Η βυζαντινή μουσική εξελίχθηκε στην πορεία του χρόνου πατώντας σε δύο πυλώνες.
Ο πρώτος πυλώνας αφορούσε στην αντίληψη των πιστών πως κάθε ιερό άσμα μεταδόθηκε πρώτα από τους αγγέλους. Δηλαδή, υπάρχει μέσω της εκκλησίας κοινή προσευχή μεταξύ ανθρώπων και αγγέλων. Αυτή η αντίληψη είχε ως αποτέλεσμα, την αρνητική στάση σε μεγάλες αλλαγές στη μουσική σύνθεση, στη διατήρηση μελωδιών πολλών ύμνων αλλά και την ανωνυμία των δημιουργών λόγω αναγνώρισης της θεϊκής προέλευσης των ασμάτων.

Ο δεύτερος πυλώνας είναι η έννοια της κοινωνίας, δηλαδή την ενεργή συμμετοχή όλων των πιστών στην τελετή της Θείας Λειτουργίας με την απαγγελία ύμνων, ψαλμών. Με την πάροδο των χρόνων όμως αυτή η συμμετοχή άρχισε να φθίνει με αποτέλεσμα να είναι αρμοδιότητα του κλήρου μόνο.
Όπως γίνεται αντιληπτό, η υμνογραφία γνωρίζει τεράστια άνθιση. Τα κυριότερα είδη ύμνων είναι τα Κοντάκια τα οποία έχουν το προοίμιο και τους οίκους (στροφές από 18 μέχρι 24) και οι Κανόνες οι οποίοι είναι σύνθετοι ύμνοι με εννέα ωδές.