Είναι τα Αρχαία Ελληνικά μια νεκρή γλώσσα;

Πολύ συχνά ακούμε εκπαιδευτικούς να επιχειρηματολογούν, ως προς την σημασία των Αρχαίων Ελληνικών. Υπάρχουν άνθρωποι που υποστηρίζουν πως πρέπει τα αρχαία ελληνικά να καταργηθούν από την εκπαιδευτική ύλη στα σχολεία μέσης εκπαίδευσης.

Από την άλλη μεριά, πολλοί είναι κι εκείνοι που δέχονται ότι η γλώσσα των αρχαίων προγόνων μας είναι εξαιρετικά σημαντική και αποτελεί διαχρονική αξία στην εκπαίδευση. Πού βρίσκεται όμως η αλήθεια; Είναι τα αρχαία ελληνικά πολυτέλεια στην σημερινή εποχή ή μήπως πρέπει να αποτελούν τη βάση σε όλα τα υπόλοιπα μαθήματα που διδάσκουμε στους μαθητές;

Το μόνο σίγουρο είναι ότι η Αρχαία Ελληνική γλώσσα δεν είναι σε καμία περίπτωση νεκρή. Το αντίθετο μάλιστα! Αν ανατρέξει κανείς στα νέα ελληνικά με την σύγχρονη μορφή τους, θα παρατηρήσει τρομακτικές ομοιότητες. Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις αυτές οι ομοιότητες δεν είναι καν ορατές με την πρώτη ματιά. Με άλλα λόγια, πολλοί άνθρωποι χρησιμοποιούν την ελληνική γλώσσα με την αρχαία της μορφή και δεν το συνειδητοποιούν καν! Είναι δυνατόν να συμβαίνει κάτι τέτοιο; Κι όμως είναι!

Ένα παράδειγμα χρήσης της αρχαίας ελληνικής αποτελεί φυσικά η δοτική πτώση. Οι περισσότεροι θα υποστηρίξουν εδώ πως η δοτική πτώση πλέον έχει καταργηθεί. Είναι όμως λογικό να υπάρχουν κατάλοιπά της στο λόγο. Οι λέξεις «εντάξει», «εν τω μεταξύ», «πράγματι», «συν τω χρόνω», όπως και πολλές άλλες, δεν είναι τίποτε περισσότερο από τη δοτική πτώση αρκετών λέξεων που έχουν επιβιώσει στο λόγο μέχρι και σήμερα. Έτσι, εάν κάποιος υποστηρίζει ότι δε χρησιμοποιεί την αρχαία ελληνική γλώσσα στην καθημερινότητά του, μία τέτοια επισήμανση θα τον κάνει να αναρωτηθεί.

Πολλές ακόμη λέξεις και εκφράσεις έχουν τις ρίζες τους στην αρχαία ελληνική γλώσσα. Θα μιλήσουμε «επί τάπητος» ή «επί παντός επιστητού», δε λέμε; Είναι μήπως αυτές οι εκφράσεις στοιχεία της νέας ελληνικής; Επιπλέον, πόσες φράσεις και λέξεις δεν έχουν διασωθεί από κείμενα επιφανών ιστορικών, ποιητών, λογοτεχνών του παρελθόντος; «τα πάντα ρει», «μη μου τους κύκλους τάραττε», «μηδέν άγαν», αλλά και «πράσσειν άλογα» και πολλές άλλες σπουδαίες φράσεις που μας εμπνέουν μέχρι και σήμερα. Όλα αυτά έχουν τις ρίζες τους στην Αρχαία Ελλάδα.

Σίγουρα η εκμάθηση των αρχαίων ελληνικών δεν είναι εύκολη υπόθεση. Ωστόσο, η ευκολία δεν είναι πάντοτε προτιμητέα. Το αντίθετο μάλιστα συμβαίνει, ιδιαίτερα όταν έχουμε να κάνουμε με την παίδευση του νου. Είναι εξάλλου πολύ σημαντικό να ανατρέχουμε στην αρχή των πάντων, προτού εξειδικευτούμε και γνωρίσουμε το τέλος. Και στην περίπτωση της γλώσσας μας, η αρχαία ελληνική προηγείται και θέτει τις βάσεις για την συνέχεια. Η ετυμολογία είναι πολύ σημαντική, καθώς μας προσφέρει πληροφορίες για το παρελθόν και μας καθοδηγεί για το μέλλον. Πώς χρησιμοποιούμε μία λέξη, χωρίς να γνωρίζουμε από πού προέρχεται;

Αυτό που χρειάζεται το εκπαιδευτικό μας σύστημα δεν είναι βέβαια η κατάργηση των αρχαίων ελληνικών. Χρειάζεται μία αναδόμηση του τρόπου εκμάθησης αυτής της σπουδαίας γλώσσας. Μία εκ βαθέων αλλαγή και αναδόμηση, που θα προσφέρει τα όπλα σε κάθε μαθητή να αγαπήσει τη γλώσσα και να ωφεληθεί τα μέγιστα από αυτήν. Αυτό είναι και το κυριότερο στοίχημα που πρέπει να κερδίσει η εκπαιδευτική κοινότητα, στην προσπάθειά της να βελτιώσει την ποιότητα της εκπαίδευσης στην Ελλάδα!