Η αλλαντίαση είναι μια σπάνια αλλά σοβαρή λοιμώδης νόσος που προκαλείται από το βακτήριο Bacillus anthracis. Το βακτήριο αυτό υπάρχει φυσικά στο έδαφος και μπορεί να προσβάλει ζώα, κυρίως βοοειδή, πρόβατα και ελάφια, αλλά και ανθρώπους μέσω επαφής με μολυσμένα ζώα ή προϊόντα τους. Η αλλαντίαση μπορεί να εμφανιστεί σε διάφορες μορφές, όπως δερματική, εισπνευστική, γαστρεντερική, και, πιο σπάνια, μέσω ένεσης ή πνευμονίας σε συγκεκριμένες επαγγελματικές ομάδες, όπως οι συγκολλητές.
Τι Είναι η Αλλαντίαση
Η αλλαντίαση προκαλείται από σπόρια του Bacillus anthracis, τα οποία μπορούν να παραμείνουν ανενεργά στο περιβάλλον για δεκαετίες, ενεργοποιούμενα υπό κατάλληλες συνθήκες, όπως μετά από έντονες βροχοπτώσεις ή ξηρασίες. Η μετάδοση στους ανθρώπους συμβαίνει συνήθως μέσω:
- Δερματικής επαφής: Μέσω πληγών ή γρατσουνιών κατά την επαφή με μολυσμένα ζώα ή προϊόντα όπως μαλλί, δέρμα ή οστά (δερματική αλλαντίαση).
- Εισπνοής: Εισπνοή σπορίων από μολυσμένο έδαφος ή υλικά (εισπνευστική αλλαντίαση), η πιο θανατηφόρα μορφή.
- Κατανάλωσης: Κατανάλωση μολυσμένου κρέατος ή νερού (γαστρεντερική αλλαντίαση).
- Ένεσης: Σπάνια, σε χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών, κυρίως στην Ευρώπη (αλλαντίαση από ένεση).
- Συγκολλητών: Μια πρόσφατα αναγνωρισμένη μορφή που προκαλεί σοβαρή πνευμονία σε συγκολλητές ή μεταλλουργούς.
Τα συμπτώματα ποικίλλουν ανάλογα με τη μορφή: από δερματικά έλκη με μαύρο κέντρο, μέχρι πυρετό, αναπνευστική δυσχέρεια, ή σοβαρά γαστρεντερικά προβλήματα. Η θεραπεία περιλαμβάνει αντιβιοτικά (π.χ. σιπροφλοξασίνη, δοξυκυκλίνη) και, σε σοβαρές περιπτώσεις, αντιτοξίνες. Χωρίς θεραπεία, η αλλαντίαση μπορεί να είναι θανατηφόρα, ιδιαίτερα η εισπνευστική μορφή. Υπάρχει επίσης εμβόλιο για ομάδες υψηλού κινδύνου, όπως κτηνίατρους ή στρατιωτικούς.
Πρόσφατα Περιστατικά Αλλαντίασης
Τα τελευταία χρόνια, η αλλαντίαση παραμένει σπάνια στις ανεπτυγμένες χώρες λόγω εμβολιασμών ζώων και αυστηρών μέτρων υγιεινής, αλλά εξακολουθεί να εμφανίζεται σε περιοχές με περιορισμένες κτηνιατρικές υποδομές. Ακολουθούν τα πιο πρόσφατα περιστατικά παγκοσμίως:
- Ιταλία (Αύγουστος 2025)
Πρόσφατες αναρτήσεις στο X ανέφεραν υγειονομικό συναγερμό στην Ιταλία λόγω τριών θανάτων από αλλαντίαση σε περιοχές όπως η Καλαβρία και η Σαρδηνία. Οι θάνατοι συνδέονται με την κατανάλωση τροφίμων από πλανόδιους πωλητές, πιθανότατα μολυσμένα σάντουιτς. Πάνω από 12 άτομα νοσηλεύονται με συμπτώματα, ενώ οι αρχές διερευνούν την πηγή της μόλυνσης. Οι αναφορές υπογραμμίζουν την ανάγκη για προσοχή στην κατανάλωση τροφίμων από μη επαληθευμένες πηγές. - Ταϊλάνδη (Μάιος 2025)
Στην Ταϊλάνδη, αναφέρθηκαν τρεις περιπτώσεις αλλαντίασης σε μια βορειοανατολική επαρχία κοντά στα σύνορα με το Λάος, με έναν θάνατο, τον πρώτο από τη νόσο στη χώρα εδώ και 30 χρόνια. Η μόλυνση συνδέεται με την κατανάλωση μολυσμένου βοδινού κρέατος κατά τη διάρκεια μιας τοπικής εκδήλωσης. Ενενήντα οκτώ άτομα παρακολουθούνται και 636 έλαβαν προληπτικά αντιβιοτικά (δοξυκυκλίνη). Οι αρχές συνιστούν την αποφυγή κατανάλωσης ωμού ή μη καλά μαγειρεμένου κρέατος. - Ουαϊόμινγκ, ΗΠΑ (Σεπτέμβριος 2024)
Στο Ουαϊόμινγκ, τουλάχιστον 50 ζώα, συμπεριλαμβανομένων βοοειδών και ενός άλκης, πέθαναν από αλλαντίαση στην περιοχή Carbon County. Αυτή ήταν η πρώτη επιβεβαιωμένη επιδημία σε βοοειδή στην πολιτεία από τη δεκαετία του 1970 και η πρώτη σε άγρια ζωή εδώ και σχεδόν 70 χρόνια. Οι αρχές αναφέρουν ότι ο κίνδυνος για τον άνθρωπο είναι χαμηλός, αλλά συνιστούν προσοχή σε όσους χειρίζονται ζώα ή προϊόντα τους. - Αφρική (2023-2024)
Πέντε χώρες της Ανατολικής και Νότιας Αφρικής (Κένυα, Μαλάουι, Ουγκάντα, Ζάμπια, Ζιμπάμπουε) ανέφεραν πάνω από 1.100 ύποπτα κρούσματα και 20 θανάτους από αλλαντίαση το 2023, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Οι επιδημίες συνδέονται κυρίως με την επαφή με μολυσμένα ζώα ή την κατανάλωση μολυσμένου κρέατος λόγω επισιτιστικής ανασφάλειας. Η κατάσταση θεωρείται ανησυχητική, με τον ΠΟΥ να καλεί για αυξημένη επιτήρηση και εμβολιασμό ζώων. - Ινδία (Πρόσφατα Χρόνια)
Η αλλαντίαση είναι ενδημική σε ορισμένες περιοχές της Ινδίας, ιδιαίτερα στην Οντίσα, όπου τα τελευταία 15 χρόνια καταγράφηκαν τουλάχιστον 1.208 ανθρώπινα κρούσματα και 436 θάνατοι. Άλλες πολιτείες, όπως η Δυτική Βεγγάλη, η Άντρα Πραντές και η Καρνατάκα, έχουν επίσης αναφέρει κρούσματα, κυρίως λόγω επαφής με μολυσμένα ζώα ή κατανάλωσης μολυσμένου κρέατος.
Πρόσφατα Περιστατικά στην Ελλάδα
Σύμφωνα με τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), η αλλαντίαση στην Ελλάδα είναι εξαιρετικά σπάνια, με περίπου 1-2 κρούσματα ετησίως. Τα πιο πρόσφατα και επιβεβαιωμένα περιστατικά περιλαμβάνουν:
- Νοέμβριος 2022 – Αττική
Ο ΕΟΔΥ ανέφερε δύο ύποπτα κρούσματα αλλαντίασης σε ένα ζευγάρι αλλοδαπής εθνικότητας που βρισκόταν στην Ελλάδα για διακοπές. Οι ασθενείς νοσηλεύτηκαν σε νοσοκομεία της Αττικής, με τη γυναίκα να είναι διασωληνωμένη, αλλά και οι δύο σε σταθερή κατάσταση. Η μόλυνση συνδέθηκε με την κατανάλωση σπιτικών κονσερβοποιημένων σπαραγγιών που είχαν παρασκευάσει οι ίδιοι. Η αντιτοξίνη χορηγήθηκε εντός 24 ωρών, χάρη στη συνεργασία του ΕΟΔΥ με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. - Μάρτιος 2023 – Κιάτο
Μια γυναίκα στο Κιάτο πέθανε από τροφική δηλητηρίαση, η οποία αποδόθηκε σε αλλαντίαση. Το περιστατικό συνδέθηκε με την κατανάλωση ακατάλληλα παρασκευασμένων τροφίμων, αν και δεν υπάρχουν περαιτέρω λεπτομέρειες για την πηγή της μόλυνσης. - Σεπτέμβριος 2023 – Μπορντό, Γαλλία (Ελληνίδα)
Μια 32χρονη Ελληνίδα έχασε τη ζωή της από αλλαντίαση μετά από γεύμα σε εστιατόριο στο Μπορντό της Γαλλίας. Η μόλυνση αποδόθηκε σε κατανάλωση κονσερβοποιημένων σαρδελών που δεν είχαν αποθηκευτεί σωστά. Το περιστατικό προκάλεσε διεθνή κινητοποίηση, καθώς υπήρξαν και άλλα κρούσματα στο ίδιο εστιατόριο. - Ιστορικό 2004-2022
Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, από το 2004 έως το 2022 καταγράφηκαν:
- 2009: Ένα επιβεβαιωμένο κρούσμα σε βρέφος 3,5 μηνών στην Πελοπόννησο.
- 2017: Δύο επιβεβαιωμένα κρούσματα σε βρέφη 2 και 3 μηνών (Αττική και Πελοπόννησος) και ένα ύποπτο κρούσμα σε γυναίκα 59 ετών στην Κεντρική Μακεδονία.
- 2022: Η ενδοοικογενειακή συρροή δύο κρουσμάτων στην Πελοπόννησο (το ζευγάρι του Νοεμβρίου 2022).
Συνολικά, έξι κρούσματα έχουν δηλωθεί από το 2009, υποδεικνύοντας τη σπανιότητα της νόσου στην Ελλάδα.
Πρόληψη και Μέτρα Αντιμετώπισης
Η πρόληψη της αλλαντίασης περιλαμβάνει:
- Εμβολιασμό ζώων σε περιοχές υψηλού κινδύνου.
- Αποφυγή κατανάλωσης ωμού ή μη καλά μαγειρεμένου κρέατος.
- Χρήση προστατευτικού εξοπλισμού από εργαζόμενους σε κτηνοτροφία ή βιομηχανίες δέρματος.
- Έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία με αντιβιοτικά για όσους εκτίθενται.
Οι δημόσιες υγειονομικές αρχές παγκοσμίως συνιστούν αυξημένη επαγρύπνηση, ιδιαίτερα σε περιοχές με πρόσφατες επιδημίες, και συνεργασία με κτηνιατρικές υπηρεσίες για τον έλεγχο της νόσου σε ζώα.
Συμπέρασμα
Η αλλαντίαση παραμένει μια σοβαρή αλλά σπάνια απειλή, με πρόσφατα κρούσματα να υπογραμμίζουν την ανάγκη για συνεχή επαγρύπνηση και μέτρα πρόληψης. Ειδικά στην Ιταλία και την Ταϊλάνδη, οι πρόσφατες επιδημίες συνδέονται με την κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων, ενώ στην Αφρική και την Ινδία η νόσος παραμένει ενδημική λόγω περιορισμένων υποδομών. Η έγκαιρη διάγνωση, η θεραπεία και ο εμβολιασμός αποτελούν κρίσιμους πυλώνες για την αντιμετώπιση της νόσου. Εάν υποψιάζεστε έκθεση σε αλλαντίαση, επικοινωνήστε άμεσα με τις υγειονομικές αρχές για αξιολόγηση και θεραπεία
