Το πραγματικό σχέδιο του Αλέξανδρου Υψηλάντη για την Επανάσταση

Σε μια εποχή που δεν υπήρχαν δρόμοι και τα οχήματα ήταν κάρα κι άμαξες που έσερναν ζώα, ο Υψηλάντης θα κατέβαινε από τη σημερινή Ρουμανία στην Ελλάδα, δίνοντας συνεχώς μάχες με τους τοπικούς πασάδες και μέσα από κατσάβραχα και κατσικόδρομους; 

Θεωρώ ότι κι εσείς όπως κι εγώ ήδη από τα σχολικά σας χρόνια θα είχατε αναρωτηθεί για ποιον λόγο ξεκίνησε η Επανάσταση του 1821 στην Μολδοβλαχία. Η απάντηση που παίρνουμε από τα επίσημα βιβλία της Ιστορίας είναι ότι στις Παραδουνάβιες Επαρχίες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας απαγορευόταν να εισχωρήσει ο τουρκικός στρατός λόγω της συμφωνίας με την Ρωσία, καθώς σε περίπτωση που το επιχειρούσε τότε θα εμπλεκόταν σε πόλεμο και με τους Ρώσους. Επίσης, ότι εκεί βρισκόταν μια ανθηρή οικονομικά ελληνική κοινότητα εμπόρων, διοικητικών υπαλλήλων και Φαναριωτών που θα χρηματοδοτούσε τους αγωνιστές.

Σωστά όλα αυτά και ορθά, ωστόσο και πάλι το ζήτημα, για να το γράψω απλά, «δεν κολλάει». Πρώτον, γιατί δεν νομίζω πως ο Αλέξανδρος Υψηλάντης ήταν τόσο αφελής να πιστεύει ότι ο Τσάρος θα εμπλεκόταν σε πόλεμο με τους Τούρκους χωρίς εδαφικά και άλλα ανταλλάγματα, αλλά και απληροφόρητος, αφού στα συνέδρια των ευρωπαϊκών μεγάλων δυνάμεων επικρατούσε φόβος και απέχθεια προς τις επαναστάσεις. Και δεύτερον φαντάζει σχεδόν παιδική ιδέα ότι σκόπευε να κατέβει από εκεί στην Ελλάδα, όπως μας λένε οι Ιστορικοί.

Κοιτάζοντας τον χάρτη και μόνο γίνεται ξεκάθαρα κατανοητό ότι το πραγματικό σχέδιο του Αλέξανδρου Υψηλάντη δεν ήταν να κατέβει στην Πελοπόννησο, αλλά να κατευθυνθεί στην Κωνσταντινούπολη και να την απελευθερώσει. Ο στόχος δηλαδή και ο σκοπός ήταν η απελευθέρωση της Κωνσταντινούπολης.

Ας σταθούμε λίγο σε αυτήν την τελευταία πιθανολογούμενη πορεία που είχε δήθεν κατά νου ο Υψηλάντης. Πέρα από άτοπη και απίστευτη, εφόσον τη δούμε με τα δεδομένα της εποχής, φαντάζει και άσκοπη. Δηλαδή σε μια εποχή που δεν υπήρχαν δρόμοι και τα οχήματα ήταν κάρα κι άμαξες που έσερναν ζώα, ο Υψηλάντης θα κατέβαινε από τη σημερινή Ρουμανία στην Ελλάδα, δίνοντας συνεχώς μάχες με τους τοπικούς πασάδες και μέσα από κατσάβραχα και κατσικόδρομους; Μου φαίνεται ότι ο υπασπιστής του Τσάρου εάν ακολουθούσε μια τέτοια πορεία, τότε δεν διαπνεόταν καθόλου από στρατηγικό μυαλό και θα καταδίκαζε τον εαυτό του και τους άνδρες του σε μια άδοξη και επιχειρησιακά αδύνατη εκστρατεία.

Εκτός αυτού, ξέρουμε ότι είχε έρθει σε συμφωνία τόσο με τους Σέρβους στα δυτικά όσο και με τους Βούλγαρους στα νότια, ώστε να συνδράμουν στον αγώνα κατά των Τούρκων όχι εθνικά, αλλά θρησκευτικά, δηλαδή να ξεσηκωθούν ως χριστιανοί εναντίον των αλλόδοξων κατακτητών. Κάτι που συνέβη τελικά ενενήντα χρόνια περίπου αργότερα όταν από κοινού οι χριστιανικοί πληθυσμοί των Βαλκανίων, Σέρβοι, Βούλγαροι, Μαυροβούνιοι και Έλληνες, μετά από συμφωνία μεταξύ τους, κήρυξαν τον πόλεμο εναντίον των Τούρκων το 1912, στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο. Το 1821 όμως  δεν έκαναν καμία κίνηση, παρά μόνο έμειναν στις αρχικές θετικές δηλώσεις ότι θα συμμετάσχουν κι αυτοί. Ούτε καν οι κάτοικοι της Μολδοβλαχίας έδειξαν κάποιο αξιομνημόνευτο ζήλο υπέρ του πολέμου, ενώ ήξεραν ότι οι πάτρωνές τους Ρώσοι θα τους προστάτευαν από το μένος των Οθωμανών στην περίπτωση που η Επανάσταση θα είχε κακό τέλος.

Με την Κωνσταντινούπολη στα χέρια των επαναστατών, οι τοπικοί πασάδες με περιορισμένες στρατιωτικές δυνάμεις και ελάχιστες επιχειρησιακές δυνατότητες, θα ήταν κατόπιν εύκολη υπόθεση για τους πληθυσμιακά υπέρτερους Βαλκάνιους. Ωστόσο τίποτα δεν πήγε σωστά. 

Ήταν λοιπόν, τόσο άπειρος στα στρατηγικά ζητήματα ο Υψηλάντης και οι υπόλοιποι συν αυτώ Φιλικοί, αλλά και τόσο φαντασμένοι όλοι τους ώστε να εισβάλλουν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία από την Μολδοβλαχία για να κατευθυνθούν στην Πελοπόννησο και να ελευθερώσουν τον ιστορικά ελλαδικό χώρο; Δεν νομίζω και οι αναφορές σε τέτοιου είδους άσκοπα κι άστοχα σχέδια αδικούν τόσο τον Υψηλάντη όσο και τους υπόλοιπους Φιλικούς που συμμετείχαν στην εκπόνηση των στρατηγικών σχεδίων.

Κοιτάζοντας τον χάρτη και μόνο γίνεται ξεκάθαρα κατανοητό ότι το πραγματικό σχέδιο του Αλέξανδρου Υψηλάντη δεν ήταν να κατέβει στην Πελοπόννησο, αλλά να κατευθυνθεί στην Κωνσταντινούπολη και να την απελευθερώσει. Ο στόχος δηλαδή του Αλέξανδρου Υψηλάντη και ο σκοπός ήταν η απελευθέρωση της Κωνσταντινούπολης.

Με την οπτική του Ρήγα Φεραίου για μια Επανάσταση όλων των κατεκτημένων και καταπιεζόμενων από τους Οθωμανούς πληθυσμούς, κυρίως όμως βασισμένος στο κοινό συνενωτικό στοιχείο της θρησκείας, ο Υψηλάντης ήρθε σε επαφή με τους Σέρβους και τους Βούλγαρους ώστε να ξεσηκωθούν και κατόπιν να ενωθούν μαζί του προς την πορεία για την απελευθέρωση της Πόλης και του εκεί Πατριαρχείου, που τότε ήταν ακόμη κοινό για όλους τους χριστιανούς των Βαλκανίων. Επίσης γνωρίζουμε ότι και οι Κωνσταντινουπολίτες είχαν ενημερωθεί για να επαναστατήσουν, κάτι όμως που δεν έκαναν, αφού ο απελευθερωτικός στρατός του Υψηλάντη δεν έφτασε ποτέ έξω από την Πόλη.

Είναι δηλαδή ξεκάθαρα εμφανές και κατανοητό ένα τέτοιο σχέδιο, σε αντίθεση με την παράλογη σχεδόν πρόταση για κάθοδο στην Ελλάδα. Μάλιστα και η διαδρομή προς την Κωνσταντινούπολη από την Μολδοβλαχία είναι εύκολη και σύντομη, ειδικά εάν έχουμε υπόψη μας ότι την είχαν πάρει στο παρελθόν και τα στρατεύματα του Ιωάννη Ουνυάδη. Μας αποκαλύπτεται λοιπόν ότι το κρυφό σχέδιο του Αλέξανδρου Υψηλάντη ήταν να ξεσηκωθούν όλοι οι Βαλκάνιοι και στη συνέχεια να ενωθούν μαζί του κατά την πορεία για την απελευθέρωση της Κωνσταντινούπολης.

Με την Κωνσταντινούπολη στα χέρια των επαναστατών, οι τοπικοί πασάδες με περιορισμένες στρατιωτικές δυνάμεις και ελάχιστες επιχειρησιακές δυνατότητες, θα ήταν κατόπιν εύκολη υπόθεση για τους πληθυσμιακά υπέρτερους Βαλκάνιους. Ωστόσο τίποτα δεν πήγε σωστά. Οι Σέρβοι, οι Βούλγαροι και οι κάτοικοι της Μολδοβλαχίας δεν ξεσηκώθηκαν. Οι Ρώσοι άφησαν τους Οθωμανούς να περάσουν χωρίς να τηρήσουν το Status Quo που είχαν επιβάλλει και τελικά ο λιγοστός στρατός του Αλέξανδρου Υψηλάντη καταστράφηκε, ενώ ο ίδιος κατέφυγε στην Αυστρία, όπου τον συνέλαβαν και τον φυλάκισαν. Πέθανε δυο μήνες μετά την αποφυλάκισή του, στις 31 Ιανουαρίου το 1828.

Το τι δεν πήγε σωστά και το ποιος φταίει που δεν ξεσηκώθηκαν οι υπόλοιποι βαλκανικοί λαοί θα το αναλύσουμε σε άλλο άρθρο, αν και νομίζω ότι αρκετοί από εσάς ήδη το έχετε υποπτευθεί.